Translate

Hindi Grammar : Quick Recap Part 1

เคนिเคจ्เคฆी เคต्เคฏाเค•เคฐเคฃ



1.เคญाเคทाเคต्เคฏाเค•เคฐเคฃ เค”เคฐ เคฌोเคฒी
เคชเคฐिเคญाเคทा- เคญाเคทा เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เค•ा เคเค• เคเคธा เคธเคฎเคฐ्เคฅ เคธाเคงเคจ เคนै เคœिเคธเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฎเคจुเคท्เคฏ เค…เคชเคจे เคตिเคšाเคฐों เค•ो เคฆूเคธเคฐों เคชเคฐ เคช्เคฐเค•เคŸ เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐों เค•े เคตिเคšाเคฐ เคœाเคจा เคธเค•เคคा เคนै।
เคธंเคธाเคฐ เคฎें เค…เคจेเค• เคญाเคทाเคँ เคนैं। เคœैเคธे-เคนिเคจ्เคฆी,เคธंเคธ्เค•ृเคค,เค…ंเค—्เคฐेเคœी, เคฌँเค—เคฒा,เค—ुเคœเคฐाเคคी,เคชंเคœाเคฌी,เค‰เคฐ्เคฆू, เคคेเคฒुเค—ु, เคฎเคฒเคฏाเคฒเคฎ, เค•เคจ्เคจเคก़, เคซ्เคฐैंเคš, เคšीเคจी, เคœเคฐ्เคฎเคจ เค‡เคค्เคฏाเคฆि।
เคญाเคทा เค•े เคช्เคฐเค•ाเคฐ- เคญाเคทा เคฆो เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคนोเคคी เคนै-
1. เคฎौเค–िเค• เคญाเคทा।
2. เคฒिเค–िเคค เคญाเคทा।
เค†เคฎเคจे-เคธाเคฎเคจे เคฌैเค े เคต्เคฏเค•्เคคि เคชเคฐเคธ्เคชเคฐ เคฌाเคคเคšीเคค เค•เคฐเคคे เคนैं เค…เคฅเคตा เค•ोเคˆ เคต्เคฏเค•्เคคि เคญाเคทเคฃ เค†เคฆि เคฆ्เคตाเคฐा เค…เคชเคจे เคตिเคšाเคฐ เคช्เคฐเค•เคŸ เค•เคฐเคคा เคนै เคคो เค‰เคธे เคญाเคทा เค•ा เคฎौเค–िเค• เคฐूเคช เค•เคนเคคे เคนैं।
เคœเคฌ เคต्เคฏเค•्เคคि เค•िเคธी เคฆूเคฐ เคฌैเค े เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ो เคชเคค्เคฐ เคฆ्เคตाเคฐा เค…เคฅเคตा เคชुเคธ्เคคเค•ों เคเคตं เคชเคค्เคฐ-เคชเคค्เคฐिเค•ाเค“ं เคฎें เคฒेเค– เคฆ्เคตाเคฐा เค…เคชเคจे เคตिเคšाเคฐ เคช्เคฐเค•เคŸ เค•เคฐเคคा เคนै เคคเคฌ เค‰เคธे เคญाเคทा เค•ा เคฒिเค–िเคค เคฐूเคช เค•เคนเคคे เคนैं।
เคต्เคฏाเค•เคฐเคฃ
เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฎौเค–िเค• เคเคตं เคฒिเค–िเคค เคญाเคทा เคฎें เค…เคชเคจे เคตिเคšाเคฐ เคช्เคฐเค•เคŸ เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै เค”เคฐ เค•เคฐเคคा เคฐเคนा เคนै เค•िเคจ्เคคु เค‡เคธเคธे เคญाเคทा เค•ा เค•ोเคˆ เคจिเคถ्เคšिเคค เคเคตं เคถुเคฆ्เคง เคธ्เคตเคฐूเคช เคธ्เคฅिเคฐ เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคा। เคญाเคทा เค•े เคถुเคฆ्เคง เค”เคฐ เคธ्เคฅाเคฏी เคฐूเคช เค•ो เคจिเคถ्เคšिเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคจिเคฏเคฎเคฌเคฆ्เคง เคฏोเคœเคจा เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนोเคคी เคนै เค”เคฐ เค‰เคธ เคจिเคฏเคฎเคฌเคฆ्เคง เคฏोเคœเคจा เค•ो เคนเคฎ เคต्เคฏाเค•เคฐเคฃ เค•เคนเคคे เคนैं।เคชเคฐिเคญाเคทा- เคต्เคฏाเค•เคฐเคฃ เคตเคน เคถाเคธ्เคค्เคฐ เคนै เคœिเคธเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค•िเคธी เคญी เคญाเคทा เค•े เคถเคฌ्เคฆों เค”เคฐ เคตाเค•्เคฏों เค•े เคถुเคฆ्เคง เคธ्เคตเคฐूเคชों เคเคตं เคถुเคฆ्เคง เคช्เคฐเคฏोเค—ों เค•ा เคตिเคถเคฆ เคœ्เคžाเคจ เค•เคฐाเคฏा เคœाเคคा เคนै।
เคญाเคทा เค”เคฐ เคต्เคฏाเค•เคฐเคฃ เค•ा เคธंเคฌंเคง- เค•ोเคˆ เคญी เคฎเคจुเคท्เคฏ เคถुเคฆ्เคง เคญाเคทा เค•ा เคชूเคฐ्เคฃ เคœ्เคžाเคจ เคต्เคฏाเค•เคฐเคฃ เค•े เคฌिเคจा เคช्เคฐाเคช्เคค เคจเคนीं เค•เคฐ เคธเค•เคคा। เค…เคคः เคญाเคทा เค”เคฐ เคต्เคฏाเค•เคฐเคฃ เค•ा เค˜เคจिเคท्เค  เคธंเคฌंเคง เคนैं เคตเคน เคญाเคทा เคฎें เค‰เคš्เคšाเคฐเคฃ, เคถเคฌ्เคฆ-เคช्เคฐเคฏोเค—, เคตाเค•्เคฏ-เค—เค เคจ เคคเคฅा เค…เคฐ्เคฅों เค•े เคช्เคฐเคฏोเค— เค•े เคฐूเคช เค•ो เคจिเคถ्เคšिเคค เค•เคฐเคคा เคนै।
เคต्เคฏाเค•เคฐเคฃ เค•े เคตिเคญाเค—- เคต्เคฏाเค•เคฐเคฃ เค•े เคšाเคฐ เค…ंเค— เคจिเคฐ्เคงाเคฐिเคค เค•िเคฏे เค—เคฏे เคนैं-
1. เคตเคฐ्เคฃ-เคตिเคšाเคฐ।
2. เคถเคฌ्เคฆ-เคตिเคšाเคฐ।
3. เคชเคฆ-เคตिเคšाเคฐ।
4. เคตाเค•्เคฏ เคตिเคšाเคฐ।
เคฌोเคฒी
เคญाเคทा เค•ा เค•्เคทेเคค्เคฐीเคฏ เคฐूเคช เคฌोเคฒी เค•เคนเคฒाเคคा เคนै। เค…เคฐ्เคฅाเคค् เคฆेเคถ เค•े เคตिเคญिเคจ्เคจ เคญाเค—ों เคฎें เคฌोเคฒी เคœाเคจे เคตाเคฒी เคญाเคทा เคฌोเคฒी เค•เคนเคฒाเคคी เคนै เค”เคฐ เค•िเคธी เคญी เค•्เคทेเคค्เคฐीเคฏ เคฌोเคฒी เค•ा เคฒिเค–िเคค เคฐूเคช เคฎें เคธ्เคฅिเคฐ เคธाเคนिเคค्เคฏ เคตเคนाँ เค•ी เคญाเคทा เค•เคนเคฒाเคคा เคนै।
เคฒिเคชि
เค•िเคธी เคญी เคญाเคทा เค•े เคฒिเค–เคจे เค•ी เคตिเคงि เค•ो ‘เคฒिเคชि’ เค•เคนเคคे เคนैं। เคนिเคจ्เคฆी เค”เคฐ เคธंเคธ्เค•ृเคค เคญाเคทा เค•ी เคฒिเคชि เค•ा เคจाเคฎ เคฆेเคตเคจाเค—เคฐी เคนै। เค…ंเค—्เคฐेเคœी เคญाเคทा เค•ी เคฒिเคชि ‘เคฐोเคฎเคจ’, เค‰เคฐ्เคฆू เคญाเคทा เค•ी เคฒिเคชि เคซाเคฐเคธी, เค”เคฐ เคชंเคœाเคฌी เคญाเคทा เค•ी เคฒिเคชि เค—ुเคฐुเคฎुเค–ी เคนै।
เคธाเคนिเคค्เคฏ
เคœ्เคžाเคจ-เคฐाเคถि เค•ा เคธंเคšिเคค เค•ोเคถ เคนी เคธाเคนिเคค्เคฏ เคนै। เคธाเคนिเคค्เคฏ เคนी เค•िเคธी เคญी เคฆेเคถ, เคœाเคคि เค”เคฐ เคตเคฐ्เค— เค•ो เคœीเคตंเคค เคฐเค–เคจे เค•ा- เค‰เคธเค•े เค…เคคीเคค เคฐूเคชों เค•ो เคฆเคฐ्เคถाเคจे เค•ा เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เคธाเค•्เคท्เคฏ เคนोเคคा เคนै। เคฏเคน เคฎाเคจเคต เค•ी เค…เคจुเคญूเคคि เค•े เคตिเคญिเคจ्เคจ เคชเค•्เคทों เค•ो เคธ्เคชเคท्เคŸ เค•เคฐเคคा เคนै เค”เคฐ เคชाเค เค•ों เคเคตं เคถ्เคฐोเคคाเค“ं เค•े เคน्เคฐเคฆเคฏ เคฎें เคเค• เค…เคฒौเค•िเค• เค…เคจिเคฐ्เคตเคšเคจीเคฏ เค†เคจंเคฆ เค•ी เค…เคจुเคญूเคคि เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เค•เคฐเคคा เคนै।
2
เคตเคฐ्เคฃเคตिเคšाเคฐ
เคชเคฐिเคญाเคทा-เคนिเคจ्เคฆी เคญाเคทा เคฎें เคช्เคฐเคฏुเค•्เคค เคธเคฌเคธे เค›ोเคŸी เคง्เคตเคจि เคตเคฐ्เคฃ เค•เคนเคฒाเคคी เคนै। เคœैเคธे-เค…, เค†, เค‡, เคˆ, เค‰, เคŠ, เค•्, เค–् เค†เคฆि।
เคตเคฐ्เคฃเคฎाเคฒा-
เคตเคฐ्เคฃों เค•े เคธเคฎुเคฆाเคฏ เค•ो เคนी เคตเคฐ्เคฃเคฎाเคฒा เค•เคนเคคे เคนैं। เคนिเคจ्เคฆी เคตเคฐ्เคฃเคฎाเคฒा เคฎें 44 เคตเคฐ्เคฃ เคนैं। เค‰เคš्เคšाเคฐเคฃ เค”เคฐ เคช्เคฐเคฏोเค— เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคนिเคจ्เคฆी เคตเคฐ्เคฃเคฎाเคฒा เค•े เคฆो เคญेเคฆ เค•िเค เค—เค เคนैं-
1. เคธ्เคตเคฐ
2. เคต्เคฏंเคœเคจ
1.เคธ्เคตเคฐ-
เคœिเคจ เคตเคฐ्เคฃों เค•ा เค‰เคš्เคšाเคฐเคฃ เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐ เคฐूเคช เคธे เคนोเคคा เคนो เค”เคฐ เคœो เคต्เคฏंเคœเคจों เค•े เค‰เคš्เคšाเคฐเคฃ เคฎें เคธเคนाเคฏเค• เคนों เคตे เคธ्เคตเคฐ เค•เคนเคฒाเคคे เคนै। เคฏे เคธंเค–्เคฏा เคฎें เค—्เคฏाเคฐเคน เคนैं-
เค…, เค†, เค‡, เคˆ, เค‰, เคŠ, เค‹, เค, เค, เค“, เค”।
เค‰เคš्เคšाเคฐเคฃ เค•े เคธเคฎเคฏ เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคธ्เคตเคฐ เค•े เคคीเคจ เคญेเคฆ เค•िเค เค—เค เคนैं-
1. เคน्เคฐเคธ्เคต เคธ्เคตเคฐ।
2. เคฆीเคฐ्เค˜ เคธ्เคตเคฐ।
3. เคช्เคฒुเคค เคธ्เคตเคฐ।
1.เคน्เคฐเคธ्เคต เคธ्เคตเคฐ-
เคœिเคจ เคธ्เคตเคฐों เค•े เค‰เคš्เคšाเคฐเคฃ เคฎें เค•เคฎ-เคธे-เค•เคฎ เคธเคฎเคฏ เคฒเค—เคคा เคนैं เค‰เคจ्เคนें เคน्เคฐเคธ्เคต เคธ्เคตเคฐ เค•เคนเคคे เคนैं। เคฏे เคšाเคฐ เคนैं- เค…, เค‡, เค‰, เค‹। เค‡เคจ्เคนें เคฎूเคฒ เคธ्เคตเคฐ เคญी เค•เคนเคคे เคนैं।
2.เคฆीเคฐ्เค˜ เคธ्เคตเคฐ-
เคœिเคจ เคธ्เคตเคฐों เค•े เค‰เคš्เคšाเคฐเคฃ เคฎें เคน्เคฐเคธ्เคต เคธ्เคตเคฐों เคธे เคฆुเค—ुเคจा เคธเคฎเคฏ เคฒเค—เคคा เคนै เค‰เคจ्เคนें เคฆीเคฐ्เค˜ เคธ्เคตเคฐ เค•เคนเคคे เคนैं। เคฏे เคนिเคจ्เคฆी เคฎें เคธाเคค เคนैं- เค†, เคˆ, เคŠ, เค, เค, เค“, เค”।
เคตिเคถेเคท- เคฆीเคฐ्เค˜ เคธ्เคตเคฐों เค•ो เคน्เคฐเคธ्เคต เคธ्เคตเคฐों เค•ा เคฆीเคฐ्เค˜ เคฐूเคช เคจเคนीं เคธเคฎเคเคจा เคšाเคนिเค। เคฏเคนाँ เคฆीเคฐ्เค˜ เคถเคฌ्เคฆ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค‰เคš्เคšाเคฐเคฃ เคฎें เคฒเค—เคจे เคตाเคฒे เคธเคฎเคฏ เค•ो เค†เคงाเคฐ เคฎाเคจเค•เคฐ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै।
3.เคช्เคฒुเคค เคธ्เคตเคฐ-
เคœिเคจ เคธ्เคตเคฐों เค•े เค‰เคš्เคšाเคฐเคฃ เคฎें เคฆीเคฐ्เค˜ เคธ्เคตเคฐों เคธे เคญी เค…เคงिเค• เคธเคฎเคฏ เคฒเค—เคคा เคนै เค‰เคจ्เคนें เคช्เคฒुเคค เคธ्เคตเคฐ เค•เคนเคคे เคนैं। เคช्เคฐाเคฏः เค‡เคจเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคฆूเคฐ เคธे เคฌुเคฒाเคจे เคฎें เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै।
เคฎाเคค्เคฐाเคँ
เคธ्เคตเคฐों เค•े เคฌเคฆเคฒे เคนुเค เคธ्เคตเคฐूเคช เค•ो เคฎाเคค्เคฐा เค•เคนเคคे เคนैं เคธ्เคตเคฐों เค•ी เคฎाเคค्เคฐाเคँ เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคนैं-
เคธ्เคตเคฐ เคฎाเคค्เคฐाเคँ เคถเคฌ्เคฆ เค… × เค•เคฎ
เค† ा เค•ाเคฎ
เค‡ ि เค•िเคธเคฒเคฏ
เคˆ ी เค–ीเคฐ
เค‰ ु เค—ुเคฒाเคฌ
เคŠ ू เคญूเคฒ
เค‹ ृ เคคृเคฃ
เค े เค•ेเคถ
เค ै เคนै
เค“ ो เคšोเคฐ
เค” ौ เคšौเค–เคŸ
เค… เคตเคฐ्เคฃ (เคธ्เคตเคฐ) เค•ी เค•ोเคˆ เคฎाเคค्เคฐा เคจเคนीं เคนोเคคी। เคต्เคฏंเคœเคจों เค•ा เค…เคชเคจा เคธ्เคตเคฐूเคช เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคนैं-
เค•् เคš् เค›् เคœ् เค् เคค् เคฅ् เคง् เค†เคฆि।
เค… เคฒเค—เคจे เคชเคฐ เคต्เคฏंเคœเคจों เค•े เคจीเคšे เค•ा (เคนเคฒ) เคšिเคน्เคจ เคนเคŸ เคœाเคคा เคนै। เคคเคฌ เคฏे เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคฒिเค–े เคœाเคคे เคนैं-
เค• เคš เค› เคœ เค เคค เคฅ เคง เค†เคฆि।
เคต्เคฏंเคœเคจ
เคœिเคจ เคตเคฐ्เคฃों เค•े เคชूเคฐ्เคฃ เค‰เคš्เคšाเคฐเคฃ เค•े เคฒिเค เคธ्เคตเคฐों เค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เคฒी เคœाเคคी เคนै เคตे เคต्เคฏंเคœเคจ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เค…เคฐ्เคฅाเคค เคต्เคฏंเคœเคจ เคฌिเคจा เคธ्เคตเคฐों เค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เค•े เคฌोเคฒे เคนी เคจเคนीं เคœा เคธเค•เคคे। เคฏे เคธंเค–्เคฏा เคฎें 33 เคนैं। เค‡เคธเค•े เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคคीเคจ เคญेเคฆ เคนैं-
1. เคธ्เคชเคฐ्เคถ
2. เค…ंเคคःเคธ्เคฅ
3. เคŠเคท्เคฎ
1.เคธ्เคชเคฐ्เคถ-
เค‡เคจ्เคนें เคชाँเคš เคตเคฐ्เค—ों เคฎें เคฐเค–ा เค—เคฏा เคนै เค”เคฐ เคนเคฐ เคตเคฐ्เค— เคฎें เคชाँเคš-เคชाँเคš เคต्เคฏंเคœเคจ เคนैं। เคนเคฐ เคตเคฐ्เค— เค•ा เคจाเคฎ เคชเคนเคฒे เคตเคฐ्เค— เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคฐเค–ा เค—เคฏा เคนै เคœैเคธे-
เค•เคตเคฐ्เค—- เค•् เค–् เค—् เค˜् เคก़्
เคšเคตเคฐ्เค—- เคš् เค›् เคœ् เค् เคž्
เคŸเคตเคฐ्เค—- เคŸ् เค ् เคก् เคข् เคฃ् (เคก़् เคข्)
เคคเคตเคฐ्เค—- เคค् เคฅ् เคฆ् เคง् เคจ्
เคชเคตเคฐ्เค—- เคช् เคซ् เคฌ् เคญ् เคฎ्
2.เค…ंเคคःเคธ्เคฅ-
เคฏे เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคšाเคฐ เคนैं-
เคฏ् เคฐ् เคฒ् เคต्
3.เคŠเคท्เคฎ-
เคฏे เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคšाเคฐ เคนैं-
เคถ् เคท् เคธ् เคน्
เคตैเคธे เคคो เคœเคนाँ เคญी เคฆो เค…เคฅเคตा เคฆो เคธे เค…เคงिเค• เคต्เคฏंเคœเคจ เคฎिเคฒ เคœाเคคे เคนैं เคตे เคธंเคฏुเค•्เคค เคต्เคฏंเคœเคจ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं, เค•िเคจ्เคคु เคฆेเคตเคจाเค—เคฐी เคฒिเคชि เคฎें เคธंเคฏोเค— เค•े เคฌाเคฆ เคฐूเคช-เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคนो เคœाเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค‡เคจ เคคीเคจ เค•ो เค—िเคจाเคฏा เค—เคฏा เคนै। เคฏे เคฆो-เคฆो เคต्เคฏंเคœเคจों เคธे เคฎिเคฒเค•เคฐ เคฌเคจे เคนैं। เคœैเคธे-เค•्เคท=เค•्+เคท เค…เค•्เคทเคฐ, เคœ्เคž=เคœ्+เคž เคœ्เคžाเคจ, เคค्เคฐ=เคค्+เคฐ เคจเค•्เคทเคค्เคฐ เค•ुเค› เคฒोเค— เค•्เคท् เคค्เคฐ् เค”เคฐ เคœ्เคž् เค•ो เคญी เคนिเคจ्เคฆी เคตเคฐ्เคฃเคฎाเคฒा เคฎें เค—िเคจเคคे เคนैं, เคชเคฐ เคฏे เคธंเคฏुเค•्เคค เคต्เคฏंเคœเคจ เคนैं। เค…เคคः เค‡เคจ्เคนें เคตเคฐ्เคฃเคฎाเคฒा เคฎें เค—िเคจเคจा เค‰เคšिเคค เคช्เคฐเคคीเคค เคจเคนीं เคนोเคคा।
เค…เคจुเคธ्เคตाเคฐ-
เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคชंเคšเคฎ เคตเคฐ्เคฃ เค•े เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคนोเคคा เคนै। เค‡เคธเค•ा เคšिเคจ्เคน (ं) เคนै। เคœैเคธे- เคธเคฎ्เคญเคต=เคธंเคญเคต, เคธเคž्เคœเคฏ=เคธंเคœเคฏ, เค—เคก़्เค—ा=เค—ंเค—ा।
เคตिเคธเคฐ्เค—-
เค‡เคธเค•ा เค‰เคš्เคšाเคฐเคฃ เคน् เค•े เคธเคฎाเคจ เคนोเคคा เคนै। เค‡เคธเค•ा เคšिเคน्เคจ (:) เคนै। เคœैเคธे-เค…เคคः, เคช्เคฐाเคคः।
เคšंเคฆ्เคฐเคฌिंเคฆु-
เคœเคฌ เค•िเคธी เคธ्เคตเคฐ เค•ा เค‰เคš्เคšाเคฐเคฃ เคจाเคธिเค•ा เค”เคฐ เคฎुเค– เคฆोเคจों เคธे เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै เคคเคฌ เค‰เคธเค•े เคŠเคชเคฐ เคšंเคฆ्เคฐเคฌिंเคฆु (ँ) เคฒเค—ा เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै।
เคฏเคน เค…เคจुเคจाเคธिเค• เค•เคนเคฒाเคคा เคนै। เคœैเคธे-เคนँเคธเคจा, เค†ँเค–। เคนिเคจ्เคฆी เคตเคฐ्เคฃเคฎाเคฒा เคฎें 11 เคธ्เคตเคฐ เคคเคฅा 33 เคต्เคฏंเคœเคจ เค—िเคจाเค เคœाเคคे เคนैं, เคชเคฐเคจ्เคคु
เค‡เคจเคฎें เคก़्, เคข़् เค…ं เคคเคฅा เค…ः เคœोเคก़เคจे เคชเคฐ เคนिเคจ्เคฆी เค•े เคตเคฐ्เคฃों เค•ी เค•ुเคฒ เคธंเค–्เคฏा 48 เคนो เคœाเคคी เคนै।
เคนเคฒंเคค-
เคœเคฌ เค•เคญी เคต्เคฏंเคœเคจ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคธ्เคตเคฐ เคธे เคฐเคนिเคค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै เคคเคฌ เค‰เคธเค•े เคจीเคšे เคเค• เคคिเคฐเค›ी เคฐेเค–ा (्) เคฒเค—ा เคฆी เคœाเคคी เคนै। เคฏเคน เคฐेเค–ा เคนเคฒ เค•เคนเคฒाเคคी เคนै। เคนเคฒเคฏुเค•्เคค เคต्เคฏंเคœเคจ เคนเคฒंเคค เคตเคฐ्เคฃ เค•เคนเคฒाเคคा เคนै। เคœैเคธे-เคตिเคฆ्เคฏां।
เคตเคฐ्เคฃों เค•े เค‰เคš्เคšाเคฐเคฃ-เคธ्เคฅाเคจ
เคฎुเค– เค•े เคœिเคธ เคญाเค— เคธे เคœिเคธ เคตเคฐ्เคฃ เค•ा เค‰เคš्เคšाเคฐเคฃ เคนोเคคा เคนै เค‰เคธे เค‰เคธ เคตเคฐ्เคฃ เค•ा เค‰เคš्เคšाเคฐเคฃ เคธ्เคฅाเคจ เค•เคนเคคे เคนैं।
เค‰เคš्เคšाเคฐเคฃ เคธ्เคฅाเคจ เคคाเคฒिเค•ा
เค•्เคฐเคฎเคตเคฐ्เคฃเค‰เคš्เคšाเคฐเคฃเคถ्เคฐेเคฃी
1.เค… เค† เค•् เค–् เค—् เค˜् เคก़् เคน्เคตिเคธเคฐ्เค— เค•ंเค  เค”เคฐ เคœीเคญ เค•ा เคจिเคšเคฒा เคญाเค—เค•ंเค เคธ्เคฅ
2.เค‡ เคˆ เคš् เค›् เคœ् เค् เคž् เคฏ् เคถเคคाเคฒु เค”เคฐ เคœीเคญเคคाเคฒเคต्เคฏ
3.เค‹ เคŸ् เค ् เคก् เคข् เคฃ् เคก़् เคข़् เคฐ् เคท्เคฎूเคฐ्เคงा เค”เคฐ เคœीเคญเคฎूเคฐ्เคงเคจ्เคฏ
4.เคค् เคฅ् เคฆ् เคง् เคจ् เคฒ् เคธ्เคฆाँเคค เค”เคฐ เคœीเคญเคฆंเคค्เคฏ
5.เค‰ เคŠ เคช् เคซ् เคฌ् เคญ् เคฎเคฆोเคจों เคนोंเค เค“เคท्เค ्เคฏ
6.เค เคเค•ंเค  เคคाเคฒु เค”เคฐ เคœीเคญเค•ंเค เคคाเคฒเคต्เคฏ
7.เค“ เค”เคฆाँเคค เคœीเคญ เค”เคฐ เคนोंเค เค•ंเค ोเคท्เค ्เคฏ
8.เคต्เคฆाँเคค เคœीเคญ เค”เคฐ เคนोंเค เคฆंเคคोเคท्
3
เคถเคฌ्เคฆเคตिเคšाเคฐ
เคชเคฐिเคญाเคทा- เคเค• เคฏा เค…เคงिเค• เคตเคฐ्เคฃों เคธे เคฌเคจी เคนुเคˆ เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐ เคธाเคฐ्เคฅเค• เคง्เคตเคจि เคถเคฌ्เคฆ เค•เคนเคฒाเคคा เคนै। เคœैเคธे- เคเค• เคตเคฐ्เคฃ เคธे เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคถเคฌ्เคฆ-เคจ (เคจเคนीं) เคต (เค”เคฐ) เค…เคจेเค• เคตเคฐ्เคฃों เคธे เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคถเคฌ्เคฆ-เค•ुเคค्เคคा, เคถेเคฐ,เค•เคฎเคฒ, เคจเคฏเคจ, เคช्เคฐाเคธाเคฆ, เคธเคฐ्เคตเคต्เคฏाเคชी, เคชเคฐเคฎाเคค्เคฎा।
เคถเคฌ्เคฆเคญेเคฆ
เคต्เคฏुเคค्เคชเคค्เคคि (เคฌเคจाเคตเคŸ) เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคถเคฌ्เคฆ-เคญेเคฆ-
เคต्เคฏुเคค्เคชเคค्เคคि (เคฌเคจाเคตเคŸ) เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคถเคฌ्เคฆ เค•े เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคคीเคจ เคญेเคฆ เคนैं-
1. เคฐूเคข़
2. เคฏौเค—िเค•
3. เคฏोเค—เคฐूเคข़
1.เคฐूเคข़-
เคœो เคถเคฌ्เคฆ เค•िเคจ्เคนीं เค…เคจ्เคฏ เคถเคฌ्เคฆों เค•े เคฏोเค— เคธे เคจ เคฌเคจे เคนों เค”เคฐ เค•िเคธी เคตिเคถेเคท เค…เคฐ्เคฅ เค•ो เคช्เคฐเค•เคŸ เค•เคฐเคคे เคนों เคคเคฅा เคœिเคจเค•े เคŸुเค•เคก़ों เค•ा เค•ोเคˆ เค…เคฐ्เคฅ เคจเคนीं เคนोเคคा, เคตे เคฐूเคข़ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เค•เคฒ, เคชเคฐ। เค‡เคจเคฎें เค•, เคฒ, เคช, เคฐ เค•ा เคŸुเค•เคก़े เค•เคฐเคจे เคชเคฐ เค•ुเค› เค…เคฐ्เคฅ เคจเคนीं เคนैं। เค…เคคः เคฏे เคจिเคฐเคฐ्เคฅเค• เคนैं।
2.เคฏौเค—िเค•-
เคœो เคถเคฌ्เคฆ เค•เคˆ เคธाเคฐ्เคฅเค• เคถเคฌ्เคฆों เค•े เคฎेเคฒ เคธे เคฌเคจे เคนों,เคตे เคฏौเค—िเค• เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคฆेเคตाเคฒเคฏ=เคฆेเคต+เค†เคฒเคฏ, เคฐाเคœเคชुเคฐुเคท=เคฐाเคœ+เคชुเคฐुเคท, เคนिเคฎाเคฒเคฏ=เคนिเคฎ+เค†เคฒเคฏ, เคฆेเคตเคฆूเคค=เคฆेเคต+เคฆूเคค เค†เคฆि। เคฏे เคธเคญी เคถเคฌ्เคฆ เคฆो เคธाเคฐ्เคฅเค• เคถเคฌ्เคฆों เค•े เคฎेเคฒ เคธे เคฌเคจे เคนैं।
3.เคฏोเค—เคฐूเคข़-
เคตे เคถเคฌ्เคฆ, เคœो เคฏौเค—िเค• เคคो เคนैं, เค•िเคจ्เคคु เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เค…เคฐ्เคฅ เค•ो เคจ เคช्เคฐเค•เคŸ เค•เคฐ เค•िเคธी เคตिเคถेเคท เค…เคฐ्เคฅ เค•ो เคช्เคฐเค•เคŸ เค•เคฐเคคे เคนैं, เคฏोเค—เคฐूเคข़ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคชंเค•เคœ, เคฆเคถाเคจเคจ เค†เคฆि। เคชंเค•เคœ=เคชंเค•+เคœ (เค•ीเคšเคก़ เคฎें เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคนोเคจे เคตाเคฒा) เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เค…เคฐ्เคฅ เคฎें เคช्เคฐเคšเคฒिเคค เคจ เคนोเค•เคฐ เค•เคฎเคฒ เค•े เค…เคฐ्เคฅ เคฎें เคฐूเคข़ เคนो เค—เคฏा เคนै। เค…เคคः เคชंเค•เคœ เคถเคฌ्เคฆ เคฏोเค—เคฐूเคข़ เคนै। เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคฆเคถ (เคฆเคธ) เค†เคจเคจ (เคฎुเค–) เคตाเคฒा เคฐाเคตเคฃ เค•े เค…เคฐ्เคฅ เคฎें เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคนै।
เค‰เคค्เคชเคค्เคคि เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคถเคฌ्เคฆ-เคญेเคฆ-
เค‰เคค्เคชเคค्เคคि เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคถเคฌ्เคฆ เค•े เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคšाเคฐ เคญेเคฆ เคนैं-1. เคคเคค्เคธเคฎ- เคœो เคถเคฌ्เคฆ เคธंเคธ्เค•ृเคค เคญाเคทा เคธे เคนिเคจ्เคฆी เคฎें เคฌिเคจा เค•िเคธी เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค•े เคฒे เคฒिเค เค—เค เคนैं เคตे เคคเคค्เคธเคฎ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เค…เค—्เคจि, เค•्เคทेเคค्เคฐ, เคตाเคฏु, เคฐाเคค्เคฐि, เคธूเคฐ्เคฏ เค†เคฆि।
2. เคคเคฆ्เคญเคต- เคœो เคถเคฌ्เคฆ เคฐूเคช เคฌเคฆเคฒเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคธंเคธ्เค•ृเคค เคธे เคนिเคจ्เคฆी เคฎें เค†เค เคนैं เคตे เคคเคฆ्เคญเคต เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เค†เค— (เค…เค—्เคจि), เค–ेเคค(เค•्เคทेเคค्เคฐ), เคฐाเคค (เคฐाเคค्เคฐि), เคธूเคฐเคœ (เคธूเคฐ्เคฏ) เค†เคฆि।
3. เคฆेเคถเคœ- เคœो เคถเคฌ्เคฆ เค•्เคทेเคค्เคฐीเคฏ เคช्เคฐเคญाเคต เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคि เคต เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคाเคจुเคธाเคฐ เคฌเคจเค•เคฐ เคช्เคฐเคšเคฒिเคค เคนो เค—เค เคนैं เคตे เคฆेเคถเคœ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคชเค—เคก़ी, เค—ाเคก़ी, เคฅैเคฒा, เคชेเคŸ, เค–เคŸเค–เคŸाเคจा เค†เคฆि।
4. เคตिเคฆेเคถी เคฏा เคตिเคฆेเคถเคœ- เคตिเคฆेเคถी เคœाเคคिเคฏों เค•े เคธंเคชเคฐ्เค• เคธे เค‰เคจเค•ी เคญाเคทा เค•े เคฌเคนुเคค เคธे เคถเคฌ्เคฆ เคนिเคจ्เคฆी เคฎें เคช्เคฐเคฏुเค•्เคค เคนोเคจे เคฒเค—े เคนैं। เคเคธे เคถเคฌ्เคฆ เคตिเคฆेเคถी เค…เคฅเคตा เคตिเคฆेเคถเคœ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคธ्เค•ूเคฒ, เค…เคจाเคฐ, เค†เคฎ, เค•ैंเคšी,เค…เคšाเคฐ, เคชुเคฒिเคธ, เคŸेเคฒीเคซोเคจ, เคฐिเค•्เคถा เค†เคฆि। เคเคธे เค•ुเค› เคตिเคฆेเคถी เคถเคฌ्เคฆों เค•ी เคธूเคšी เคจीเคšे เคฆी เคœा เคฐเคนी เคนै।
เค…ंเค—्เคฐेเคœी- เค•ॉเคฒेเคœ, เคชैंเคธिเคฒ, เคฐेเคกिเคฏो, เคŸेเคฒीเคตिเคœเคจ, เคกॉเค•्เคŸเคฐ, เคฒैเคŸเคฐเคฌเค•्เคธ, เคชैเคจ, เคŸिเค•เคŸ, เคฎเคถीเคจ, เคธिเค—เคฐेเคŸ, เคธाเค‡เค•िเคฒ, เคฌोเคคเคฒ เค†เคฆि।
เคซाเคฐเคธी- เค…เคจाเคฐ,เคšเคถ्เคฎा, เคœเคฎींเคฆाเคฐ, เคฆुเค•ाเคจ, เคฆเคฐเคฌाเคฐ, เคจเคฎเค•, เคจเคฎूเคจा, เคฌीเคฎाเคฐ, เคฌเคฐเคซ, เคฐूเคฎाเคฒ, เค†เคฆเคฎी, เคšुเค—เคฒเค–ोเคฐ, เค—ंเคฆเค—ी, เคšाเคชเคฒूเคธी เค†เคฆि।
เค…เคฐเคฌी- เค”เคฒाเคฆ, เค…เคฎीเคฐ, เค•เคค्เคฒ, เค•เคฒเคฎ, เค•ाเคจूเคจ, เค–เคค, เคซเค•ीเคฐ, เคฐिเคถ्เคตเคค, เค”เคฐเคค, เค•ैเคฆी, เคฎाเคฒिเค•, เค—เคฐीเคฌ เค†เคฆि।
เคคुเคฐ्เค•ी- เค•ैंเคšी, เคšाเค•ू, เคคोเคช, เคฌाเคฐूเคฆ, เคฒाเคถ, เคฆाเคฐोเค—ा, เคฌเคนाเคฆुเคฐ เค†เคฆि।
เคชुเคฐ्เคคเค—ाเคฒी- เค…เคšाเคฐ, เค†เคฒเคชीเคจ, เค•ाเคฐเคคूเคธ, เค—เคฎเคฒा, เคšाเคฌी, เคคिเคœोเคฐी, เคคौเคฒिเคฏा, เคซीเคคा, เคธाเคฌुเคจ, เคคंเคฌाเค•ू, เค•ॉเคซी, เค•เคฎीเคœ เค†เคฆि।
เคซ्เคฐांเคธीเคธी- เคชुเคฒिเคธ, เค•ाเคฐ्เคŸूเคจ, เค‡ंเคœीเคจिเคฏเคฐ, เค•เคฐ्เคซ्เคฏू, เคฌिเค—ुเคฒ เค†เคฆि।
เคšीเคจी- เคคूเคซाเคจ, เคฒीเคšी, เคšाเคฏ, เคชเคŸाเค–ा เค†เคฆि।
เคฏूเคจाเคจी- เคŸेเคฒीเคซोเคจ, เคŸेเคฒीเค—्เคฐाเคซ, เคเคŸเคฎ, เคกेเคฒ्เคŸा เค†เคฆि।
เคœाเคชाเคจी- เคฐिเค•्เคถा เค†เคฆि।
เคช्เคฐเคฏोเค— เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคถเคฌ्เคฆ-เคญेเคฆ
เคช्เคฐเคฏोเค— เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคถเคฌ्เคฆ เค•े เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เค†เค  เคญेเคฆ เคนै-
1. เคธंเคœ्เคžा
2. เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ
3. เคตिเคถेเคทเคฃ
4. เค•्เคฐिเคฏा
5. เค•्เคฐिเคฏा-เคตिเคถेเคทเคฃ
6. เคธंเคฌंเคงเคฌोเคงเค•
7. เคธเคฎुเคš्เคšเคฏเคฌोเคงเค•
8. เคตिเคธ्เคฎเคฏाเคฆिเคฌोเคงเค•
เค‡เคจ เค‰เคชเคฐ्เคฏुเค•्เคค เค†เค  เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคถเคฌ्เคฆों เค•ो เคญी เคตिเค•ाเคฐ เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคฆो เคญाเค—ों เคฎें เคฌाँเคŸा เคœा เคธเค•เคคा เคนै-
1. เคตिเค•ाเคฐी
2. เค…เคตिเค•ाเคฐी
1.เคตिเค•ाเคฐी เคถเคฌ्เคฆ-
เคœिเคจ เคถเคฌ्เคฆों เค•ा เคฐूเคช-เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคนोเคคा เคฐเคนเคคा เคนै เคตे เคตिเค•ाเคฐी เคถเคฌ्เคฆ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เค•ुเคค्เคคा, เค•ुเคค्เคคे, เค•ुเคค्เคคों, เคฎैं เคฎुเคे,เคนเคฎें เค…เคš्เค›ा, เค…เคš्เค›े เค–ाเคคा เคนै, เค–ाเคคी เคนै, เค–ाเคคे เคนैं। เค‡เคจเคฎें เคธंเคœ्เคžा, เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ, เคตिเคถेเคทเคฃ เค”เคฐ เค•्เคฐिเคฏा เคตिเค•ाเคฐी เคถเคฌ्เคฆ เคนैं।
2.เค…เคตिเค•ाเคฐी เคถเคฌ्เคฆ-
เคœिเคจ เคถเคฌ्เคฆों เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•เคญी เค•ोเคˆ เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคจเคนीं เคนोเคคा เคนै เคตे เค…เคตिเค•ाเคฐी เคถเคฌ्เคฆ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคฏเคนाँ, เค•िเคจ्เคคु, เคจिเคค्เคฏ, เค”เคฐ, เคนे เค…เคฐे เค†เคฆि। เค‡เคจเคฎें เค•्เคฐिเคฏा-เคตिเคถेเคทเคฃ, เคธंเคฌंเคงเคฌोเคงเค•, เคธเคฎुเคš्เคšเคฏเคฌोเคงเค• เค”เคฐ เคตिเคธ्เคฎเคฏाเคฆिเคฌोเคงเค• เค†เคฆि เคนैं।
เค…เคฐ्เคฅ เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคถเคฌ्เคฆ-เคญेเคฆ
เค…เคฐ्เคฅ เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคถเคฌ्เคฆ เค•े เคฆो เคญेเคฆ เคนैं-
1. เคธाเคฐ्เคฅเค•
2. เคจिเคฐเคฐ्เคฅเค•
1.เคธाเคฐ्เคฅเค• เคถเคฌ्เคฆ-
เคœिเคจ เคถเคฌ्เคฆों เค•ा เค•ुเค›-เคจ-เค•ुเค› เค…เคฐ्เคฅ เคนो เคตे เคถเคฌ्เคฆ เคธाเคฐ्เคฅเค• เคถเคฌ्เคฆ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคฐोเคŸी, เคชाเคจी, เคฎเคฎเคคा, เคกंเคกा เค†เคฆि।
2.เคจिเคฐเคฐ्เคฅเค• เคถเคฌ्เคฆ-
เคœिเคจ เคถเคฌ्เคฆों เค•ा เค•ोเคˆ เค…เคฐ्เคฅ เคจเคนीं เคนोเคคा เคนै เคตे เคถเคฌ्เคฆ เคจिเคฐเคฐ्เคฅเค• เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคฐोเคŸी-เคตोเคŸी, เคชाเคจी-เคตाเคจी, เคกंเคกा-เคตंเคกा เค‡เคจเคฎें เคตोเคŸी, เคตाเคจी, เคตंเคกा เค†เคฆि เคจिเคฐเคฐ्เคฅเค• เคถเคฌ्เคฆ เคนैं।
เคตिเคถेเคท- เคจिเคฐเคฐ्เคฅเค• เคถเคฌ्เคฆों เคชเคฐ เคต्เคฏाเค•เคฐเคฃ เคฎें เค•ोเคˆ เคตिเคšाเคฐ เคจเคนीं เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै।
4
เคชเคฆ-เคตिเคšाเคฐ
เคธाเคฐ्เคฅเค• เคตเคฐ्เคฃ-เคธเคฎूเคน เคถเคฌ्เคฆ เค•เคนเคฒाเคคा เคนै, เคชเคฐ เคœเคฌ เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคตाเค•्เคฏ เคฎें เคนोเคคा เคนै เคคो เคตเคน เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐ เคจเคนीं เคฐเคนเคคा เคฌเคฒ्เค•ि เคต्เคฏाเค•เคฐเคฃ เค•े เคจिเคฏเคฎों เคฎें เคฌँเคง เคœाเคคा เคนै เค”เคฐ เคช्เคฐाเคฏः เค‡เคธเค•ा เคฐूเคช เคญी เคฌเคฆเคฒ เคœाเคคा เคนै। เคœเคฌ เค•ोเคˆ เคถเคฌ्เคฆ เคตाเค•्เคฏ เคฎें เคช्เคฐเคฏुเค•्เคค เคนोเคคा เคนै เคคो เค‰เคธे เคถเคฌ्เคฆ เคจ เค•เคนเค•เคฐ เคชเคฆ เค•เคนा เคœाเคคा เคนै।
เคนिเคจ्เคฆी เคฎें เคชเคฆ เคชाँเคš เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคนोเคคे เคนैं-
1. เคธंเคœ्เคžा
2. เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ
3. เคตिเคถेเคทเคฃ
4. เค•्เคฐिเคฏा
5. เค…เคต्เคฏเคฏ
1.เคธंเคœ्เคžा-
เค•िเคธी เคต्เคฏเค•्เคคि, เคธ्เคฅाเคจ, เคตเคธ्เคคु เค†เคฆि เคคเคฅा เคจाเคฎ เค•े เค—ुเคฃ, เคงเคฐ्เคฎ, เคธ्เคตเคญाเคต เค•ा เคฌोเคง เค•เคฐाเคจे เคตाเคฒे เคถเคฌ्เคฆ เคธंเคœ्เคžा เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคถ्เคฏाเคฎ, เค†เคฎ, เคฎिเค ाเคธ, เคนाเคฅी เค†เคฆि।
เคธंเคœ्เคžा เค•े เคช्เคฐเค•ाเคฐ- เคธंเคœ्เคžा เค•े เคคीเคจ เคญेเคฆ เคนैं-
1. เคต्เคฏเค•्เคคिเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžा।
2. เคœाเคคिเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžा।
3. เคญाเคตเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžा।
1.เคต्เคฏเค•्เคคिเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžा-
เคœिเคธ เคธंเคœ्เคžा เคถเคฌ्เคฆ เคธे เค•िเคธी เคตिเคถेเคท, เคต्เคฏเค•्เคคि, เคช्เคฐाเคฃी, เคตเคธ्เคคु เค…เคฅเคตा เคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคฌोเคง เคนो เค‰เคธे เคต्เคฏเค•्เคคिเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžा เค•เคนเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคœเคฏเคช्เคฐเค•ाเคถ เคจाเคฐाเคฏเคฃ, เคถ्เคฐीเค•ृเคท्เคฃ, เคฐाเคฎाเคฏเคฃ, เคคाเคœเคฎเคนเคฒ, เค•ुเคคुเคฌเคฎीเคจाเคฐ, เคฒाเคฒเค•िเคฒा เคนिเคฎाเคฒเคฏ เค†เคฆि।
2.เคœाเคคिเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžा-
เคœिเคธ เคธंเคœ्เคžा เคถเคฌ्เคฆ เคธे เค‰เคธเค•ी เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เคœाเคคि เค•ा เคฌोเคง เคนो เค‰เคธे เคœाเคคिเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžा เค•เคนเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคฎเคจुเคท्เคฏ, เคจเคฆी, เคจเค—เคฐ, เคชเคฐ्เคตเคค, เคชเคถु, เคชเค•्เคทी, เคฒเคก़เค•ा, เค•ुเคค्เคคा, เค—ाเคฏ, เค˜ोเคก़ा, เคญैंเคธ, เคฌเค•เคฐी, เคจाเคฐी, เค—ाँเคต เค†เคฆि।
3.เคญाเคตเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžा-
เคœिเคธ เคธंเคœ्เคžा เคถเคฌ्เคฆ เคธे เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ी เค…เคตเคธ्เคฅा, เค—ुเคฃ-เคฆोเคท, เคงเคฐ्เคฎ เค†เคฆि เค•ा เคฌोเคง เคนो เค‰เคธे เคญाเคตเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžा เค•เคนเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคฌुเคข़ाเคชा, เคฎिเค ाเคธ, เคฌเคšเคชเคจ, เคฎोเคŸाเคชा, เคšเคข़ाเคˆ, เคฅเค•ाเคตเคŸ เค†เคฆि।
เคตिเคถेเคท เคตเค•्เคคเคต्เคฏ- เค•ुเค› เคตिเคฆ्เคตाเคจ เค…ंเค—्เคฐेเคœी เคต्เคฏाเค•เคฐเคฃ เค•े เคช्เคฐเคญाเคต เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคธंเคœ्เคžा เคถเคฌ्เคฆ เค•े เคฆो เคญेเคฆ เค”เคฐ เคฌเคคเคฒाเคคे เคนैं-
1. เคธเคฎुเคฆाเคฏเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžा।
2. เคฆ्เคฐเคต्เคฏเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžा।
1.เคธเคฎुเคฆाเคฏเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžा-
เคœिเคจ เคธंเคœ्เคžा เคถเคฌ्เคฆों เคธे เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों, เคตเคธ्เคคुเค“ं เค†เคฆि เค•े เคธเคฎूเคน เค•ा เคฌोเคง เคนो เค‰เคจ्เคนें เคธเคฎुเคฆाเคฏเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžा เค•เคนเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคธเคญा, เค•เค•्เคทा, เคธेเคจा, เคญीเคก़, เคชुเคธ्เคคเค•ाเคฒเคฏ เคฆเคฒ เค†เคฆि।
2.เคฆ्เคฐเคต्เคฏเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžा-
เคœिเคจ เคธंเคœ्เคžा-เคถเคฌ्เคฆों เคธे เค•िเคธी เคงाเคคु, เคฆ्เคฐเคต्เคฏ เค†เคฆि เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ा เคฌोเคง เคนो เค‰เคจ्เคนें เคฆ्เคฐเคต्เคฏเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžा เค•เคนเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เค˜ी, เคคेเคฒ, เคธोเคจा, เคšाँเคฆी,เคชीเคคเคฒ, เคšाเคตเคฒ, เค—ेเคนूँ, เค•ोเคฏเคฒा, เคฒोเคนा เค†เคฆि।เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธंเคœ्เคžा เค•े เคชाँเคš เคญेเคฆ เคนो เค—เค, เค•िเคจ्เคคु เค…เคจेเค• เคตिเคฆ्เคตाเคจ เคธเคฎुเคฆाเคฏเคตाเคšเค• เค”เคฐ เคฆ्เคฐเคต्เคฏเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžाเค“ं เค•ो เคœाเคคिเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžा เค•े เค…ंเคคเคฐ्เค—เคค เคนी เคฎाเคจเคคे เคนैं, เค”เคฐ เคฏเคนी เค‰เคšिเคค เคญी เคช्เคฐเคคीเคค เคนोเคคा เคนै।
เคญाเคตเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžा เคฌเคจाเคจा- เคญाเคตเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžाเคँ เคšाเคฐ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคถเคฌ्เคฆों เคธे เคฌเคจเคคी เคนैं। เคœैเคธे-
1.เคœाเคคिเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžाเค“ं เคธे-
เคฆाเคธ เคฆाเคธเคคा
เคชंเคกिเคค เคชांเคกिเคค्เคฏ
เคฌंเคงु เคฌंเคงुเคค्เคต
เค•्เคทเคค्เคฐिเคฏ เค•्เคทเคค्เคฐिเคฏเคค्เคต
เคชुเคฐुเคท เคชुเคฐुเคทเคค्เคต
เคช्เคฐเคญु เคช्เคฐเคญुเคคा
เคชเคถु เคชเคถुเคคा,เคชเคถुเคค्เคต
เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃเคค्เคต
เคฎिเคค्เคฐ เคฎिเคค्เคฐเคคा
เคฌाเคฒเค• เคฌाเคฒเค•เคชเคจ
เคฌเคš्เคšा เคฌเคšเคชเคจ
เคจाเคฐी เคจाเคฐीเคค्เคต
2.เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เคธे-
เค…เคชเคจा เค…เคชเคจाเคชเคจ, เค…เคชเคจเคค्เคต เคจिเคœ เคจिเคœเคค्เคต,เคจिเคœเคคा
เคชเคฐाเคฏा เคชเคฐाเคฏाเคชเคจ
เคธ्เคต เคธ्เคตเคค्เคต
เคธเคฐ्เคต เคธเคฐ्เคตเคธ्เคต
เค…เคนं เค…เคนंเค•ाเคฐ
เคฎเคฎ เคฎเคฎเคค्เคต,เคฎเคฎเคคा
3.เคตिเคถेเคทเคฃ เคธे-
เคฎीเค ा เคฎिเค ाเคธ
เคšเคคुเคฐ เคšाเคคुเคฐ्เคฏ, เคšเคคुเคฐाเคˆ
เคฎเคงुเคฐ เคฎाเคงुเคฐ्เคฏ
เคธुंเคฆเคฐ เคธौंเคฆเคฐ्เคฏ, เคธुंเคฆเคฐเคคा
เคจिเคฐ्เคฌเคฒ เคจिเคฐ्เคฌเคฒเคคा เคธเคซेเคฆ เคธเคซेเคฆी
เคนเคฐा เคนเคฐिเคฏाเคฒी
เคธเคซเคฒ เคธเคซเคฒเคคा
เคช्เคฐเคตीเคฃ เคช्เคฐเคตीเคฃเคคा
เคฎैเคฒा เคฎैเคฒ
เคจिเคชुเคฃ เคจिเคชुเคฃเคคा
เค–เคŸ्เคŸा เค–เคŸाเคธ
4.เค•्เคฐिเคฏा เคธे-
เค–ेเคฒเคจा เค–ेเคฒ
เคฅเค•เคจा เคฅเค•ाเคตเคŸ
เคฒिเค–เคจा เคฒेเค–, เคฒिเค–ाเคˆ
เคนँเคธเคจा เคนँเคธी
เคฒेเคจा-เคฆेเคจा เคฒेเคจ-เคฆेเคจ
เคชเคข़เคจा เคชเคข़ाเคˆ
เคฎिเคฒเคจा เคฎेเคฒ
เคšเคข़เคจा เคšเคข़ाเคˆ
เคฎुเคธเค•ाเคจा เคฎुเคธเค•ाเคจ
เค•เคฎाเคจा เค•เคฎाเคˆ
เค‰เคคเคฐเคจा เค‰เคคเคฐाเคˆ
เค‰เคก़เคจा เค‰เคก़ाเคจ
เคฐเคนเคจा-เคธเคนเคจा เคฐเคนเคจ-เคธเคนเคจ
เคฆेเค–เคจा-เคญाเคฒเคจा เคฆेเค–-เคญाเคฒ
เค…เคง्เคฏाเคฏ 5
เคธंเคœ्เคžा เค•े เคตिเค•ाเคฐเค• เคคเคค्เคต
เคœिเคจ เคคเคค्เคตों เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคธंเคœ्เคžा (เคธंเคœ्เคžा, เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ, เคตिเคถेเคทเคฃ) เค•ा เคฐूเคชांเคคเคฐ เคนोเคคा เคนै เคตे เคตिเค•ाเคฐเค• เคคเคค्เคต เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं।
เคตाเค•्เคฏ เคฎें เคถเคฌ्เคฆों เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคนी เค‰เคจเคฎें เคตिเค•ाเคฐ เค†เคคे เคนैं। เคฏเคน เคตिเค•ाเคฐ เคฒिंเค—, เคตเคšเคจ เค”เคฐ เค•ाเคฐเค• เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคนी เคนोเคคा เคนै। เคœैเคธे-เคฒเคก़เค•ा เคถเคฌ्เคฆ เค•े เคšाเคฐों เคฐूเคช- 1.เคฒเคก़เค•ा, 2.เคฒเคก़เค•े, 3.เคฒเคก़เค•ों, 4.เคฒเคก़เค•ो-เค•ेเคตเคฒ เคตเคšเคจ เค”เคฐ เค•ाเคฐเค•ों เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคฌเคจเคคे เคนैं।
เคฒिंเค—- เคœिเคธ เคšिเคน्เคจ เคธे เคฏเคน เคฌोเคง เคนोเคคा เคนो เค•ि เค…เคฎुเค• เคถเคฌ्เคฆ เคชुเคฐुเคท เคœाเคคि เค•ा เคนै เค…เคฅเคตा เคธ्เคค्เคฐी เคœाเคคि เค•ा เคตเคน เคฒिंเค— เค•เคนเคฒाเคคा เคนै।
เคชเคฐिเคญाเคทा- เคถเคฌ्เคฆ เค•े เคœिเคธ เคฐूเคช เคธे เค•िเคธी เคต्เคฏเค•्เคคि, เคตเคธ्เคคु เค†เคฆि เค•े เคชुเคฐुเคท เคœाเคคि เค…เคฅเคตा เคธ्เคค्เคฐी เคœाเคคि เค•े เคนोเคจे เค•ा เคœ्เคžाเคจ เคนो เค‰เคธे เคฒिंเค— เค•เคนเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคฒเคก़เค•ा, เคฒเคก़เค•ी, เคจเคฐ, เคจाเคฐी เค†เคฆि। เค‡เคจเคฎें ‘เคฒเคก़เค•ा’ เค”เคฐ ‘เคจเคฐ’ เคชुเคฒ्เคฒिंเค— เคคเคฅा เคฒเคก़เค•ी เค”เคฐ ‘เคจाเคฐी’ เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค— เคนैं।
เคนिเคจ्เคฆी เคฎें เคฒिंเค— เค•े เคฆो เคญेเคฆ เคนैं-
1. เคชुเคฒ्เคฒिंเค—।
2. เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค—।
1.เคชुเคฒ्เคฒिंเค—-
เคœिเคจ เคธंเคœ्เคžा เคถเคฌ्เคฆों เคธे เคชुเคฐुเคท เคœाเคคि เค•ा เคฌोเคง เคนो เค…เคฅเคตा เคœो เคถเคฌ्เคฆ เคชुเคฐुเคท เคœाเคคि เค•े เค…ंเคคเคฐ्เค—เคค เคฎाเคจे เคœाเคคे เคนैं เคตे เคชुเคฒ्เคฒिंเค— เคนैं। เคœैเคธे-เค•ुเคค्เคคा, เคฒเคก़เค•ा, เคชेเคก़, เคธिंเคน, เคฌैเคฒ, เค˜เคฐ เค†เคฆि।
2.เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค—-
เคœिเคจ เคธंเคœ्เคžा เคถเคฌ्เคฆों เคธे เคธ्เคค्เคฐी เคœाเคคि เค•ा เคฌोเคง เคนो เค…เคฅเคตा เคœो เคถเคฌ्เคฆ เคธ्เคค्เคฐी เคœाเคคि เค•े เค…ंเคคเคฐ्เค—เคค เคฎाเคจे เคœाเคคे เคนैं เคตे เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค— เคนैं। เคœैเคธे-เค—ाเคฏ, เค˜เคก़ी, เคฒเคก़เค•ी, เค•ुเคฐเคธी, เค›เคก़ी, เคจाเคฐी เค†เคฆि।
เคชुเคฒ्เคฒिंเค— เค•ी เคชเคนเคšाเคจ-
1. เค†, เค†เคต, เคชा, เคชเคจ เคจ เคฏे เคช्เคฐเคค्เคฏเคฏ เคœिเคจ เคถเคฌ्เคฆों เค•े เค…ंเคค เคฎें เคนों เคตे เคช्เคฐाเคฏः เคชुเคฒ्เคฒिंเค— เคนोเคคे เคนैं। เคœैเคธे- เคฎोเคŸा, เคšเคข़ाเคต, เคฌुเคข़ाเคชा, เคฒเคก़เค•เคชเคจ เคฒेเคจ-เคฆेเคจ।
2. เคชเคฐ्เคตเคค, เคฎाเคธ, เคตाเคฐ เค”เคฐ เค•ुเค› เค—्เคฐเคนों เค•े เคจाเคฎ เคชुเคฒ्เคฒिंเค— เคนोเคคे เคนैं เคœैเคธे-เคตिंเคง्เคฏाเคšเคฒ, เคนिเคฎाเคฒเคฏ, เคตैเคถाเค–, เคธूเคฐ्เคฏ, เคšंเคฆ्เคฐ, เคฎंเค—เคฒ, เคฌुเคง, เคฐाเคนु, เค•ेเคคु (เค—्เคฐเคน)।
3. เคชेเคก़ों เค•े เคจाเคฎ เคชुเคฒ्เคฒिंเค— เคนोเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคชीเคชเคฒ, เคจीเคฎ, เค†เคฎ, เคถीเคถเคฎ, เคธाเค—ौเคจ, เคœाเคฎुเคจ, เคฌเคฐเค—เคฆ เค†เคฆि।
4. เค…เคจाเคœों เค•े เคจाเคฎ เคชुเคฒ्เคฒिंเค— เคนोเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคฌाเคœเคฐा, เค—ेเคนूँ, เคšाเคตเคฒ, เคšเคจा, เคฎเคŸเคฐ, เคœौ, เค‰เคก़เคฆ เค†เคฆि।
5. เคฆ्เคฐเคต เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•े เคจाเคฎ เคชुเคฒ्เคฒिंเค— เคนोเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคชाเคจी, เคธोเคจा, เคคाँเคฌा, เคฒोเคนा, เค˜ी, เคคेเคฒ เค†เคฆि।
6. เคฐเคค्เคจों เค•े เคจाเคฎ เคชुเคฒ्เคฒिंเค— เคนोเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคนीเคฐा, เคชเคจ्เคจा, เคฎूँเค—ा, เคฎोเคคी เคฎाเคฃिเค• เค†เคฆि।
7. เคฆेเคน เค•े เค…เคตเคฏเคตों เค•े เคจाเคฎ เคชुเคฒ्เคฒिंเค— เคนोเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคธिเคฐ, เคฎเคธ्เคคเค•, เคฆाँเคค, เคฎुเค–, เค•ाเคจ, เค—เคฒा, เคนाเคฅ, เคชाँเคต, เคนोंเค , เคคाเคฒु, เคจเค–, เคฐोเคฎ เค†เคฆि।
8. เคœเคฒ,เคธ्เคฅाเคจ เค”เคฐ เคญूเคฎंเคกเคฒ เค•े เคญाเค—ों เค•े เคจाเคฎ เคชुเคฒ्เคฒिंเค— เคนोเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคธเคฎुเคฆ्เคฐ, เคญाเคฐเคค, เคฆेเคถ, เคจเค—เคฐ, เคฆ्เคตीเคช, เค†เค•ाเคถ, เคชाเคคाเคฒ, เค˜เคฐ, เคธเคฐोเคตเคฐ เค†เคฆि।
9. เคตเคฐ्เคฃเคฎाเคฒा เค•े เค…เคจेเค• เค…เค•्เคทเคฐों เค•े เคจाเคฎ เคชुเคฒ्เคฒिंเค— เคนोเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เค…,เค‰,เค,เค“,เค•,เค–,เค—,เค˜, เคš,เค›,เคฏ,เคฐ,เคฒ,เคต,เคถ เค†เคฆि।
เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค— เค•ी เคชเคนเคšाเคจ-
1. เคœिเคจ เคธंเคœ्เคžा เคถเคฌ्เคฆों เค•े เค…ंเคค เคฎें เค– เคนोเคคे เคนै, เคตे เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค— เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคˆเค–, เคญूเค–, เคšोเค–, เคฐाเค–, เค•ोเค–, เคฒाเค–, เคฆेเค–เคฐेเค– เค†เคฆि।
2. เคœिเคจ เคญाเคตเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžाเค“ं เค•े เค…ंเคค เคฎें เคŸ, เคตเคŸ, เคฏा เคนเคŸ เคนोเคคा เคนै, เคตे เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค— เค•เคนเคฒाเคคी เคนैं। เคœैเคธे-เคंเคเคŸ, เค†เคนเคŸ, เคšिเค•เคจाเคนเคŸ, เคฌเคจाเคตเคŸ, เคธเคœाเคตเคŸ เค†เคฆि।
3. เค…เคจुเคธ्เคตाเคฐांเคค, เคˆเค•ाเคฐांเคค, เคŠเค•ाเคฐांเคค, เคคเค•ाเคฐांเคค, เคธเค•ाเคฐांเคค เคธंเคœ्เคžाเคँ เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค— เค•เคนเคฒाเคคी เคนै। เคœैเคธे-เคฐोเคŸी, เคŸोเคชी, เคจเคฆी, เคšिเคŸ्เค ी, เค‰เคฆाเคธी, เคฐाเคค, เคฌाเคค, เค›เคค, เคญीเคค, เคฒू, เคฌाเคฒू, เคฆाเคฐू, เคธเคฐเคธों, เค–เคก़ाเคŠँ, เคช्เคฏाเคธ, เคตाเคธ, เคธाँเคธ เค†เคฆि।
4. เคญाเคทा, เคฌोเคฒी เค”เคฐ เคฒिเคชिเคฏों เค•े เคจाเคฎ เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค— เคนोเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคนिเคจ्เคฆी, เคธंเคธ्เค•ृเคค, เคฆेเคตเคจाเค—เคฐी, เคชเคนाเคก़ी, เคคेเคฒुเค—ु เคชंเคœाเคฌी เค—ुเคฐुเคฎुเค–ी।
5. เคœिเคจ เคถเคฌ्เคฆों เค•े เค…ंเคค เคฎें เค‡เคฏा เค†เคคा เคนै เคตे เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค— เคนोเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เค•ुเคŸिเคฏा, เค–เคŸिเคฏा, เคšिเคก़िเคฏा เค†เคฆि।
6. เคจเคฆिเคฏों เค•े เคจाเคฎ เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค— เคนोเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เค—ंเค—ा, เคฏเคฎुเคจा, เค—ोเคฆाเคตเคฐी, เคธเคฐเคธ्เคตเคคी เค†เคฆि।
7. เคคाเคฐीเค–ों เค”เคฐ เคคिเคฅिเคฏों เค•े เคจाเคฎ เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค— เคนोเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคชเคนเคฒी, เคฆूเคธเคฐी, เคช्เคฐเคคिเคชเคฆा, เคชूเคฐ्เคฃिเคฎा เค†เคฆि।
8. เคชृเคฅ्เคตी เค—्เคฐเคน เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค— เคนोเคคे เคนैं।
9. เคจเค•्เคทเคค्เคฐों เค•े เคจाเคฎ เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค— เคนोเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เค…เคถ्เคตिเคจी, เคญเคฐเคฃी, เคฐोเคนिเคฃी เค†เคฆि।
เคถเคฌ्เคฆों เค•ा เคฒिंเค—-เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ
เคช्เคฐเคค्เคฏเคฏเคชुเคฒ्เคฒिंเค—เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค—
เคˆเค˜ोเคก़ाเค˜ोเคก़ी
เคฆेเคตเคฆेเคตी
เคฆाเคฆाเคฆाเคฆी
เคฒเคก़เค•ाเคฒเคก़เค•ी
เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃเคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃी
เคจเคฐเคจाเคฐी
เคฌเค•เคฐाเคฌเค•เคฐी
เค‡เคฏเคšूเคนाเคšुเคนिเคฏा
เคšिเคก़ाเคšिเคก़िเคฏा
เคฌेเคŸाเคฌिเคŸिเคฏा
เค—ुเคก्เคกाเค—ुเคก़िเคฏा
เคฒोเคŸाเคฒुเคŸिเคฏा
เค‡เคจเคฎाเคฒीเคฎाเคฒिเคจ
เค•เคนाเคฐเค•เคนाเคฐिเคจ
เคธुเคจाเคฐเคธुเคจाเคฐिเคจ
เคฒुเคนाเคฐเคฒुเคนाเคฐिเคจ
เคงोเคฌीเคงोเคฌिเคจ
เคจीเคฎोเคฐเคฎोเคฐเคจी
เคนाเคฅीเคนाเคฅिเคจ
เคธिंเคนเคธिंเคนเคจी
เค†เคจीเคจौเค•เคฐเคจौเค•เคฐाเคจी
เคšौเคงเคฐीเคšौเคงเคฐाเคจी
เคฆेเคตเคฐเคฆेเคตเคฐाเคจी
เคธेเค เคธेเค ाเคจी
เคœेเค เคœेเค ाเคจी
เค†เค‡เคจเคชंเคกिเคคเคชंเคกिเคคाเค‡เคจ
เค ाเค•ुเคฐเค ाเค•ुเคฐाเค‡เคจ
เค†เคฌाเคฒเคฌाเคฒा
เคธुเคคเคธुเคคा
เค›ाเคค्เคฐเค›ाเคค्เคฐा
เคถिเคท्เคฏเคถिเคท्เคฏा
เค…เค• เค•ो เค‡เค•ा เค•เคฐเค•ेเคชाเค เค•เคชाเค िเค•ा
เค…เคง्เคฏाเคชเค•เค…เคง्เคฏाเคชिเค•ा
เคฌाเคฒเค•เคฌाเคฒिเค•ा
เคฒेเค–เค•เคฒेเค–िเค•ा
เคธेเคตเค•เคธेเคตिเค•ा
เค‡เคจी (เค‡เคฃी)เคคเคชเคธ्เคตीเคคเคชเคธ्เคตिเคจी
เคนिเคคเค•ाเคฐीเคนिเคคเค•ाเคฐिเคจी
เคธ्เคตाเคฎीเคธ्เคตाเคฎिเคจी
เคชเคฐोเคชเค•ाเคฐीเคชเคฐोเคชเค•ाเคฐिเคจी
เค•ुเค› เคตिเคถेเคท เคถเคฌ्เคฆ เคœो เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค— เคฎें เคฌिเคฒเค•ुเคฒ เคนी เคฌเคฆเคฒ เคœाเคคे เคนैं।
เคชुเคฒ्เคฒिंเค—เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค—
เคชिเคคाเคฎाเคคा
เคญाเคˆเคญाเคญी
เคจเคฐเคฎाเคฆा
เคฐाเคœाเคฐाเคจी
เคธเคธुเคฐเคธाเคธ
เคธเคฎ्เคฐाเคŸเคธเคฎ्เคฐाเคœ्เคžी
เคชुเคฐुเคทเคธ्เคค्เคฐी
เคฌैเคฒเค—ाเคฏ
เคฏुเคตเค•เคฏुเคตเคคी
เคตिเคถेเคท เคตเค•्เคคเคต्เคฏ- เคœो เคช्เคฐाเคฃिเคตाเคšเค• เคธเคฆा เคถเคฌ्เคฆ เคนी เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค— เคนैं เค…เคฅเคตा เคœो เคธเคฆा เคนी เคชुเคฒ्เคฒिंเค— เคนैं เค‰เคจเค•े เคชुเคฒ्เคฒिंเค— เค…เคฅเคตा เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค— เคœเคคाเคจे เค•े เคฒिเค เค‰เคจเค•े เคธाเคฅ ‘เคจเคฐ’ เคต ‘เคฎाเคฆा’ เคถเคฌ्เคฆ เคฒเค—ा เคฆेเคคे เคนैं। เคœैเคธे-
เคจिเคค्เคฏ เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค—เคชुเคฒ्เคฒिंเค—
เคฎเค•्เค–ीเคจเคฐ เคฎเค•्เค–ी
เค•ोเคฏเคฒเคจเคฐ เค•ोเคฏเคฒ
เค—िเคฒเคนเคฐीเคจเคฐ เค—िเคฒเคนเคฐी
เคฎैเคจाเคจเคฐ เคฎैเคจा
เคคिเคคเคฒीเคจเคฐ เคคिเคคเคฒी
เคฌाเคœเคฎाเคฆा เคฌाเคœ
เค–เคŸเคฎเคฒเคฎाเคฆा เค–เคŸเคฎเคฒ
เคšीเคฒเคจเคฐ เคšीเคฒ
เค•เค›ुเค†เคจเคฐ เค•เค›ुเค†
เค•ौเค†เคจเคฐ เค•ौเค†
เคญेเคก़िเคฏाเคฎाเคฆा เคญेเคก़िเคฏा
เค‰เคฒ्เคฒूเคฎाเคฆा เค‰เคฒ्เคฒू
เคฎเคš्เค›เคฐเคฎाเคฆा เคฎเคš्เค›เคฐ

เค…เคง्เคฏाเคฏ 6
เคตเคšเคจ
เคชเคฐिเคญाเคทा-เคถเคฌ्เคฆ เค•े เคœिเคธ เคฐूเคช เคธे เค‰เคธเค•े เคเค• เค…เคฅเคตा เค…เคจेเค• เคนोเคจे เค•ा เคฌोเคง เคนो เค‰เคธे เคตเคšเคจ เค•เคนเคคे เคนैं।
เคนिเคจ्เคฆी เคฎें เคตเคšเคจ เคฆो เคนोเคคे เคนैं-
1. เคเค•เคตเคšเคจ
2. เคฌเคนुเคตเคšเคจ
เคเค•เคตเคšเคจ-
เคถเคฌ्เคฆ เค•े เคœिเคธ เคฐूเคช เคธे เคเค• เคนी เคตเคธ्เคคु เค•ा เคฌोเคง เคนो, เค‰เคธे เคเค•เคตเคšเคจ เค•เคนเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคฒเคก़เค•ा, เค—ाเคฏ, เคธिเคชाเคนी, เคฌเคš्เคšा, เค•เคชเคก़ा, เคฎाเคคा, เคฎाเคฒा, เคชुเคธ्เคคเค•, เคธ्เคค्เคฐी, เคŸोเคชी เคฌंเคฆเคฐ, เคฎोเคฐ เค†เคฆि।
เคฌเคนुเคตเคšเคจ-
เคถเคฌ्เคฆ เค•े เคœिเคธ เคฐूเคช เคธे เค…เคจेเค•เคคा เค•ा เคฌोเคง เคนो เค‰เคธे เคฌเคนुเคตเคšเคจ เค•เคนเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคฒเคก़เค•े, เค—ाเคฏें, เค•เคชเคก़े, เคŸोเคชिเคฏाँ, เคฎाเคฒाเคँ, เคฎाเคคाเคँ, เคชुเคธ्เคคเค•ें, เคตเคงुเคँ, เค—ुเคฐुเคœเคจ, เคฐोเคŸिเคฏाँ, เคธ्เคค्เคฐिเคฏाँ, เคฒเคคाเคँ, เคฌेเคŸे เค†เคฆि।
เคเค•เคตเคšเคจ เค•े เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคฌเคนुเคตเคšเคจ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค—
(เค•) เค†เคฆเคฐ เค•े เคฒिเค เคญी เคฌเคนुเคตเคšเคจ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคนोเคคा เคนै। เคœैเคธे-
(1) เคญीเคท्เคฎ เคชिเคคाเคฎเคน เคคो เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคšाเคฐी เคฅे।
(2) เค—ुเคฐुเคœी เค†เคœ เคจเคนीं เค†เคฏे।
(3) เคถिเคตाเคœी เคธเคš्เคšे เคตीเคฐ เคฅे।
(เค–) เคฌเคก़เคช्เคชเคจ เคฆเคฐ्เคถाเคจे เค•े เคฒिเค เค•ुเค› เคฒोเค— เคตเคน เค•े เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคตे เค”เคฐ เคฎैं เค•े เคธ्เคฅाเคจ เคนเคฎ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเคคे เคนैं เคœैเคธे-
(1) เคฎाเคฒिเค• เคจे เค•เคฐ्เคฎเคšाเคฐी เคธे เค•เคนा, เคนเคฎ เคฎीเคŸिंเค— เคฎें เคœा เคฐเคนे เคนैं।
(2) เค†เคœ เค—ुเคฐुเคœी เค†เค เคคो เคตे เคช्เคฐเคธเคจ्เคจ เคฆिเค–ाเคˆ เคฆे เคฐเคนे เคฅे।
(เค—) เค•ेเคถ, เคฐोเคฎ, เค…เคถ्เคฐु, เคช्เคฐाเคฃ, เคฆเคฐ्เคถเคจ, เคฒोเค—, เคฆเคฐ्เคถเค•, เคธเคฎाเคšाเคฐ, เคฆाเคฎ, เคนोเคถ, เคญाเค—्เคฏ เค†เคฆि เคเคธे เคถเคฌ्เคฆ เคนैं เคœिเคจเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคฌเคนुเคงा เคฌเคนुเคตเคšเคจ เคฎें เคนी เคนोเคคा เคนै। เคœैเคธे-
(1) เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เค•ेเคถ เคฌเคก़े เคธुเคจ्เคฆเคฐ เคนैं।
(2) เคฒोเค— เค•เคนเคคे เคนैं।
เคฌเคนुเคตเคšเคจ เค•े เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคเค•เคตเคšเคจ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค—
(เค•) เคคू เคเค•เคตเคšเคจ เคนै เคœिเคธเค•ा เคฌเคนुเคตเคšเคจ เคนै เคคुเคฎ เค•िเคจ्เคคु เคธเคญ्เคฏ เคฒोเค— เค†เคœเค•เคฒ เคฒोเค•-เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคฎें เคเค•เคตเคšเคจ เค•े เคฒिเค เคคुเคฎ เค•ा เคนी เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเคคे เคนैं เคœैเคธे-
(1) เคฎिเคค्เคฐ, เคคुเคฎ เค•เคฌ เค†เค।
(2) เค•्เคฏा เคคुเคฎเคจे เค–ाเคจा เค–ा เคฒिเคฏा।
(เค–) เคตเคฐ्เค—, เคตृंเคฆ, เคฆเคฒ, เค—เคฃ, เคœाเคคि เค†เคฆि เคถเคฌ्เคฆ เค…เคจेเค•เคคा เค•ो เคช्เคฐเค•เคŸ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เคนैं, เค•िเคจ्เคคु เค‡เคจเค•ा เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคเค•เคตเคšเคจ เค•े เคธเคฎाเคจ เคนोเคคा เคนै। เคœैเคธे-
(1) เคธैเคจिเค• เคฆเคฒ เคถเคค्เคฐु เค•ा เคฆเคฎเคจ เค•เคฐ เคฐเคนा เคนै।
(2) เคธ्เคค्เคฐी เคœाเคคि เคธंเค˜เคฐ्เคท เค•เคฐ เคฐเคนी เคนै।
(เค—) เคœाเคคिเคตाเคšเค• เคถเคฌ्เคฆों เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคเค•เคตเคšเคจ เคฎें เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เคœैเคธे-
(1) เคธोเคจा เคฌเคนुเคฎूเคฒ्เคฏ เคตเคธ्เคคु เคนै।
(2) เคฎुंเคฌเคˆ เค•ा เค†เคฎ เคธ्เคตाเคฆिเคท्เคŸ เคนोเคคा เคนै।
เคฌเคนुเคตเคšเคจ เคฌเคจाเคจे เค•े เคจिเคฏเคฎ
(1) เค…เค•ाเคฐांเคค เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค— เคถเคฌ्เคฆों เค•े เค…ंเคคिเคฎ เค… เค•ो เคँ เค•เคฐ เคฆेเคจे เคธे เคถเคฌ्เคฆ เคฌเคนुเคตเคšเคจ เคฎें เคฌเคฆเคฒ เคœाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-
เคเค•เคตเคšเคจเคฌเคนुเคตเคšเคจ
เค†ँเค–เค†ँเค–ें
เคฌเคนเคจเคฌเคนเคจें
เคชुเคธ्เคคเค•เคชुเคธ्เคคเค•ें
เคธเคก़เค•เคธเคก़เค•े
เค—ाเคฏเค—ाเคฏें
เคฌाเคคเคฌाเคคें
(2) เค†เค•ाเคฐांเคค เคชुเคฒ्เคฒिंเค— เคถเคฌ्เคฆों เค•े เค…ंเคคिเคฎ ‘เค†’ เค•ो ‘เค’ เค•เคฐ เคฆेเคจे เคธे เคถเคฌ्เคฆ เคฌเคนुเคตเคšเคจ เคฎें เคฌเคฆเคฒ เคœाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-
เคเค•เคตเคšเคจเคฌเคนुเคตเคšเคจเคเค•เคตเคšเคจเคฌเคนुเคตเคšเคจ
เค˜ोเคก़ाเค˜ोเคก़ेเค•ौเค†เค•ौเค
เค•ुเคค्เคคाเค•ुเคค्เคคेเค—เคงाเค—เคงे
เค•ेเคฒाเค•ेเคฒेเคฌेเคŸाเคฌेเคŸे
(3) เค†เค•ाเคฐांเคค เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค— เคถเคฌ्เคฆों เค•े เค…ंเคคिเคฎ ‘เค†’ เค•े เค†เค—े ‘เคँ’ เคฒเค—ा เคฆेเคจे เคธे เคถเคฌ्เคฆ เคฌเคนुเคตเคšเคจ เคฎें เคฌเคฆเคฒ เคœाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-
เคเค•เคตเคšเคจเคฌเคนुเคตเคšเคจเคเค•เคตเคšเคจเคฌเคนुเคตเคšเคจ
เค•เคจ्เคฏाเค•เคจ्เคฏाเคँเค…เคง्เคฏाเคชिเค•ाเค…เคง्เคฏाเคชिเค•ाเคँ
เค•เคฒाเค•เคฒाเคँเคฎाเคคाเคฎाเคคाเคँ
เค•เคตिเคคाเค•เคตिเคคाเคँเคฒเคคाเคฒเคคाเคँ
(4) เค‡เค•ाเคฐांเคค เค…เคฅเคตा เคˆเค•ाเคฐांเคค เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค— เคถเคฌ्เคฆों เค•े เค…ंเคค เคฎें ‘เคฏाँ’ เคฒเค—ा เคฆेเคจे เคธे เค”เคฐ เคฆीเคฐ्เค˜ เคˆ เค•ो เคน्เคฐเคธ्เคต เค‡ เค•เคฐ เคฆेเคจे เคธे เคถเคฌ्เคฆ เคฌเคนुเคตเคšเคจ เคฎें เคฌเคฆเคฒ เคœाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-
เคเค•เคตเคšเคจเคฌเคนुเคตเคšเคจเคเค•เคตเคšเคจเคฌเคนुเคตเคšเคจ
เคฌुเคฆ्เคงिเคฌुเคฆ्เคงिเคฏाँเค—เคคिเค—เคคिเคฏाँ
เค•เคฒीเค•เคฒिเคฏाँเคจीเคคिเคจीเคคिเคฏाँ
เค•ॉเคชीเค•ॉเคชिเคฏाँเคฒเคก़เค•ीเคฒเคก़เค•िเคฏाँ
เคฅाเคฒीเคฅाเคฒिเคฏाँเคจाเคฐीเคจाเคฐिเคฏाँ
(5) เคœिเคจ เคธ्เคค्เคฐीเคฒिंเค— เคถเคฌ्เคฆों เค•े เค…ंเคค เคฎें เคฏा เคนै เค‰เคจเค•े เค…ंเคคिเคฎ เค† เค•ो เค†ँ เค•เคฐ เคฆेเคจे เคธे เคตे เคฌเคนुเคตเคšเคจ เคฌเคจ เคœाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-
เคเค•เคตเคšเคจเคฌเคนुเคตเคšเคจเคเค•เคตเคšเคจเคฌเคนुเคตเคšเคจ
เค—ुเคก़िเคฏाเค—ुเคก़िเคฏाँเคฌिเคŸिเคฏाเคฌिเคŸिเคฏाँ
เคšुเคนिเคฏाเคšुเคนिเคฏाँเค•ुเคคिเคฏाเค•ुเคคिเคฏाँ
เคšिเคก़िเคฏाเคšिเคก़िเคฏाँเค–เคŸिเคฏाเค–เคŸिเคฏाँ
เคฌुเคข़िเคฏाเคฌुเคข़िเคฏाँเค—ैเคฏाเค—ैเคฏाँ
(6) เค•ुเค› เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เค…ंเคคिเคฎ เค‰, เคŠ เค”เคฐ เค” เค•े เคธाเคฅ เคँ เคฒเค—ा เคฆेเคคे เคนैं เค”เคฐ เคฆीเคฐ्เค˜ เคŠ เค•े เคธाเคฅเคจ เคชเคฐ เคน्เคฐเคธ्เคต เค‰ เคนो เคœाเคคा เคนै। เคœैเคธे-
เคเค•เคตเคšเคจเคฌเคนुเคตเคšเคจเคเค•เคตเคšเคจเคฌเคนुเคตเคšเคจ
เค—ौเค—ौเคँเคฌเคนूเคฌเคนूเคँ
เคตเคงूเคตเคงूเคँเคตเคธ्เคคुเคตเคธ्เคคुเคँ
เคงेเคจुเคงेเคจुเคँเคงाเคคुเคงाเคคुเคँ
(7) เคฆเคฒ, เคตृंเคฆ, เคตเคฐ्เค—, เคœเคจ เคฒोเค—, เค—เคฃ เค†เคฆि เคถเคฌ्เคฆ เคœोเคก़เค•เคฐ เคญी เคถเคฌ्เคฆों เค•ा เคฌเคนुเคตเคšเคจ เคฌเคจा เคฆेเคคे เคนैं। เคœैเคธे-
เคเค•เคตเคšเคจเคฌเคนुเคตเคšเคจเคเค•เคตเคšเคจเคฌเคนुเคตเคšเคจ
เค…เคง्เคฏाเคชเค•เค…เคง्เคฏाเคชเค•เคตृंเคฆเคฎिเคค्เคฐเคฎिเคค्เคฐเคตเคฐ्เค—
เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅीเคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅीเค—เคฃเคธेเคจाเคธेเคจाเคฆเคฒ
เค†เคชเค†เคช เคฒोเค—เค—ुเคฐुเค—ुเคฐुเคœเคจ
เคถ्เคฐोเคคाเคถ्เคฐोเคคाเคœเคจเค—เคฐीเคฌเค—เคฐीเคฌ เคฒोเค—
(8) เค•ुเค› เคถเคฌ्เคฆों เค•े เคฐूเคช ‘เคเค•เคตเคšเคจ’ เค”เคฐ ‘เคฌเคนुเคตเคšเคจ’ เคฆोเคจो เคฎें เคธเคฎाเคจ เคนोเคคे เคนैं। เคœैเคธे-
เคเค•เคตเคšเคจเคฌเคนुเคตเคšเคจเคเค•เคตเคšเคจเคฌเคนुเคตเคšเคจ
เค•्เคทเคฎाเค•्เคทเคฎाเคจेเคคाเคจेเคคा
เคœเคฒเคœเคฒเคช्เคฐेเคฎเคช्เคฐेเคฎ
เค—िเคฐिเค—िเคฐिเค•्เคฐोเคงเค•्เคฐोเคง
เคฐाเคœाเคฐाเคœाเคชाเคจीเคชाเคจी
เคตिเคถेเคท- (1) เคœเคฌ เคธंเคœ्เคžाเค“ं เค•े เคธाเคฅ เคจे, เค•ो, เคธे เค†เคฆि เคชเคฐเคธเคฐ्เค— เคฒเค—े เคนोเคคे เคนैं เคคो เคธंเคœ्เคžाเค“ं เค•ा เคฌเคนुเคตเคšเคจ เคฌเคจाเคจे เค•े เคฒिเค เค‰เคจเคฎें ‘เค“’ เคฒเค—ाเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคœैเคธे-
เคเค•เคตเคšเคจเคฌเคนुเคตเคšเคจเคเค•เคตเคšเคจเคฌเคนुเคตเคšเคจ
เคฒเคก़เค•े เค•ो เคฌुเคฒाเค“เคฒเคก़เค•ो เค•ो เคฌुเคฒाเค“เคฌเคš्เคšे เคจे เค—ाเคจा เค—ाเคฏाเคฌเคš्เคšों เคจे เค—ाเคจा เค—ाเคฏा
เคจเคฆी เค•ा เคœเคฒ เค ंเคกा เคนैเคจเคฆिเคฏों เค•ा เคœเคฒ เค ंเคกा เคนैเค†เคฆเคฎी เคธे เคชूเค› เคฒोเค†เคฆเคฎिเคฏों เคธे เคชूเค› เคฒो
(2) เคธंเคฌोเคงเคจ เคฎें ‘เค“’ เคœोเคก़เค•เคฐ เคฌเคนुเคตเคšเคจ เคฌเคจाเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคœैเคธे-
เคฌเคš्เคšों ! เคง्เคฏाเคจ เคธे เคธुเคจो। เคญाเค‡เคฏों ! เคฎेเคนเคจเคค เค•เคฐो। เคฌเคนเคจो ! เค…เคชเคจा เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏ เคจिเคญाเค“।
เค…เคง्เคฏाเคฏ 7
เค•ाเคฐเค•
เคชเคฐिเคญाเคทा-เคธंเคœ्เคžा เคฏा เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•े เคœिเคธ เคฐूเคช เคธे เค‰เคธเค•ा เคธीเคงा เคธंเคฌंเคง เค•्เคฐिเคฏा เค•े เคธाเคฅ เคœ्เคžाเคค เคนो เคตเคน เค•ाเคฐเค• เค•เคนเคฒाเคคा เคนै। เคœैเคธे-เค—ीเคคा เคจे เคฆूเคง เคชीเคฏा। เค‡เคธ เคตाเค•्เคฏ เคฎें ‘เค—ीเคคा’ เคชीเคจा เค•्เคฐिเคฏा เค•ा เค•เคฐ्เคคा เคนै เค”เคฐ เคฆूเคง เค‰เคธเค•ा เค•เคฐ्เคฎ। เค…เคคः ‘เค—ीเคคा’ เค•เคฐ्เคคा เค•ाเคฐเค• เคนै เค”เคฐ ‘เคฆूเคง’ เค•เคฐ्เคฎ เค•ाเคฐเค•।
เค•ाเคฐเค• เคตिเคญเค•्เคคि- เคธंเคœ्เคžा เค…เคฅเคตा เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เคถเคฌ्เคฆों เค•े เคฌाเคฆ ‘เคจे, เค•ो, เคธे, เค•े เคฒिเค’, เค†เคฆि เคœो เคšिเคน्เคจ เคฒเค—เคคे เคนैं เคตे เคšिเคน्เคจ เค•ाเคฐเค• เคตिเคญเค•्เคคि เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं।
เคนिเคจ्เคฆी เคฎें เค†เค  เค•ाเคฐเค• เคนोเคคे เคนैं। เค‰เคจ्เคนें เคตिเคญเค•्เคคि เคšिเคน्เคจों เคธเคนिเคค เคจीเคšे เคฆेเค–ा เคœा เคธเค•เคคा เคนै-
เค•ाเคฐเค• เคตिเคญเค•्เคคि เคšिเคน्เคจ (เคชเคฐเคธเคฐ्เค—)
1. เค•เคฐ्เคคा เคจे
2. เค•เคฐ्เคฎ เค•ो
3. เค•เคฐเคฃ เคธे, เค•े เคธाเคฅ, เค•े เคฆ्เคตाเคฐा
4. เคธंเคช्เคฐเคฆाเคจ เค•े เคฒिเค, เค•ो
5. เค…เคชाเคฆाเคจ เคธे (เคชृเคฅเค•)
6. เคธंเคฌंเคง เค•ा, เค•े, เค•ी
7. เค…เคงिเค•เคฐเคฃ เคฎें, เคชเคฐ
8. เคธंเคฌोเคงเคจ เคนे ! เคนเคฐे !
เค•ाเคฐเค• เคšिเคน्เคจ เคธ्เคฎเคฐเคฃ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค‡เคธ เคชเคฆ เค•ी เคฐเคšเคจा เค•ी เค—เคˆ เคนैं-
เค•เคฐ्เคคा เคจे เค…เคฐु เค•เคฐ्เคฎ เค•ो, เค•เคฐเคฃ เคฐीเคคि เคธे เคœाเคจ।
เคธंเคช्เคฐเคฆाเคจ เค•ो, เค•े เคฒिเค, เค…เคชाเคฆाเคจ เคธे เคฎाเคจ।।
เค•ा, เค•े, เค•ी, เคธंเคฌंเคง เคนैं, เค…เคงिเค•เคฐเคฃाเคฆिเค• เคฎें เคฎाเคจ।
เคฐे ! เคนे ! เคนो ! เคธंเคฌोเคงเคจ, เคฎिเคค्เคฐ เคงเคฐเคนु เคฏเคน เคง्เคฏाเคจ।।
เคตिเคถेเคท-เค•เคฐ्เคคा เคธे เค…เคงिเค•เคฐเคฃ เคคเค• เคตिเคญเค•्เคคि เคšिเคน्เคจ (เคชเคฐเคธเคฐ्เค—) เคถเคฌ्เคฆों เค•े เค…ंเคค เคฎें เคฒเค—ाเค เคœाเคคे เคนैं, เค•िเคจ्เคคु เคธंเคฌोเคงเคจ เค•ाเคฐเค• เค•े เคšिเคน्เคจ-เคนे, เคฐे, เค†เคฆि เคช्เคฐाเคฏः เคถเคฌ्เคฆ เคธे เคชूเคฐ्เคต เคฒเค—ाเค เคœाเคคे เคนैं।
1.เค•เคฐ्เคคा เค•ाเคฐเค•-
เคœिเคธ เคฐूเคช เคธे เค•्เคฐिเคฏा (เค•ाเคฐ्เคฏ) เค•े เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เค•ा เคฌोเคง เคนोเคคा เคนै เคตเคน ‘เค•เคฐ्เคคा’ เค•ाเคฐเค• เค•เคนเคฒाเคคा เคนै। เค‡เคธเค•ा เคตिเคญเค•्เคคि-เคšिเคน्เคจ ‘เคจे’ เคนै। เค‡เคธ ‘เคจे’ เคšिเคน्เคจ เค•ा เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจเค•ाเคฒ เค”เคฐ เคญเคตिเคท्เคฏเค•ाเคฒ เคฎें เคช्เคฐเคฏोเค— เคจเคนीं เคนोเคคा เคนै। เค‡เคธเค•ा เคธเค•เคฐ्เคฎเค• เคงाเคคुเค“ं เค•े เคธाเคฅ เคญूเคคเค•ाเคฒ เคฎें เคช्เคฐเคฏोเค— เคนोเคคा เคนै। เคœैเคธे- 1.เคฐाเคฎ เคจे เคฐाเคตเคฃ เค•ो เคฎाเคฐा। 2.เคฒเคก़เค•ी เคธ्เค•ूเคฒ เคœाเคคी เคนै।เคชเคนเคฒे เคตाเค•्เคฏ เคฎें เค•्เคฐिเคฏा เค•ा เค•เคฐ्เคคा เคฐाเคฎ เคนै। เค‡เคธเคฎें ‘เคจे’ เค•เคฐ्เคคा เค•ाเคฐเค• เค•ा เคตिเคญเค•्เคคि-เคšिเคน्เคจ เคนै। เค‡เคธ เคตाเค•्เคฏ เคฎें ‘เคฎाเคฐा’ เคญूเคคเค•ाเคฒ เค•ी เค•्เคฐिเคฏा เคนै। ‘เคจे’ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคช्เคฐाเคฏः เคญूเคคเค•ाเคฒ เคฎें เคนोเคคा เคนै। เคฆूเคธเคฐे เคตाเค•्เคฏ เคฎें เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจเค•ाเคฒ เค•ी เค•्เคฐिเคฏा เค•ा เค•เคฐ्เคคा เคฒเคก़เค•ी เคนै। เค‡เคธเคฎें ‘เคจे’ เคตिเคญเค•्เคคि เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคจเคนीं เคนुเค† เคนै।เคตिเคถेเคท- (1) เคญूเคคเค•ाเคฒ เคฎें เค…เค•เคฐ्เคฎเค• เค•्เคฐिเคฏा เค•े เค•เคฐ्เคคा เค•े เคธाเคฅ เคญी เคจे เคชเคฐเคธเคฐ्เค— (เคตिเคญเค•्เคคि เคšिเคน्เคจ) เคจเคนीं เคฒเค—เคคा เคนै। เคœैเคธे-เคตเคน เคนँเคธा।
(2) เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจเค•ाเคฒ เคต เคญเคตिเคท्เคฏเคคเค•ाเคฒ เค•ी เคธเค•เคฐ्เคฎเค• เค•्เคฐिเคฏा เค•े เค•เคฐ्เคคा เค•े เคธाเคฅ เคจे เคชเคฐเคธเคฐ्เค— เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคจเคนीं เคนोเคคा เคนै। เคœैเคธे-เคตเคน เคซเคฒ เค–ाเคคा เคนै। เคตเคน เคซเคฒ เค–ाเคเค—ा।
(3) เค•เคญी-เค•เคญी เค•เคฐ्เคคा เค•े เคธाเคฅ ‘เค•ो’ เคคเคฅा ‘เคธ’ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคญी เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคœैเคธे-
(เค…) เคฌाเคฒเค• เค•ो เคธो เคœाเคจा เคšाเคนिเค। (เค†) เคธीเคคा เคธे เคชुเคธ्เคคเค• เคชเคข़ी เค—เคˆ।
(เค‡) เคฐोเค—ी เคธे เคšเคฒा เคญी เคจเคนीं เคœाเคคा। (เคˆ) เค‰เคธเคธे เคถเคฌ्เคฆ เคฒिเค–ा เคจเคนीं เค—เคฏा।
2.เค•เคฐ्เคฎ เค•ाเคฐเค•-
เค•्เคฐिเคฏा เค•े เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ा เคซเคฒ เคœिเคธ เคชเคฐ เคชเคก़เคคा เคนै, เคตเคน เค•เคฐ्เคฎ เค•ाเคฐเค• เค•เคนเคฒाเคคा เคนै। เค‡เคธเค•ा เคตिเคญเค•्เคคि-เคšिเคน्เคจ ‘เค•ो’ เคนै। เคฏเคน เคšिเคน्เคจ เคญी เคฌเคนुเคค-เคธे เคธ्เคฅाเคจों เคชเคฐ เคจเคนीं เคฒเค—เคคा। เคœैเคธे- 1. เคฎोเคนเคจ เคจे เคธाँเคช เค•ो เคฎाเคฐा। 2. เคฒเคก़เค•ी เคจे เคชเคค्เคฐ เคฒिเค–ा। เคชเคนเคฒे เคตाเค•्เคฏ เคฎें ‘เคฎाเคฐเคจे’ เค•ी เค•्เคฐिเคฏा เค•ा เคซเคฒ เคธाँเคช เคชเคฐ เคชเคก़ा เคนै। เค…เคคः เคธाँเคช เค•เคฐ्เคฎ เค•ाเคฐเค• เคนै। เค‡เคธเค•े เคธाเคฅ เคชเคฐเคธเคฐ्เค— ‘เค•ो’ เคฒเค—ा เคนै।
เคฆूเคธเคฐे เคตाเค•्เคฏ เคฎें ‘เคฒिเค–เคจे’ เค•ी เค•्เคฐिเคฏा เค•ा เคซเคฒ เคชเคค्เคฐ เคชเคฐ เคชเคก़ा। เค…เคคः เคชเคค्เคฐ เค•เคฐ्เคฎ เค•ाเคฐเค• เคนै। เค‡เคธเคฎें เค•เคฐ्เคฎ เค•ाเคฐเค• เค•ा เคตिเคญเค•्เคคि เคšिเคน्เคจ ‘เค•ो’ เคจเคนीं เคฒเค—ा।
3.เค•เคฐเคฃ เค•ाเคฐเค•-
เคธंเคœ्เคžा เค†เคฆि เคถเคฌ्เคฆों เค•े เคœिเคธ เคฐूเคช เคธे เค•्เคฐिเคฏा เค•े เค•เคฐเคจे เค•े เคธाเคงเคจ เค•ा เคฌोเคง เคนो เค…เคฐ्เคฅाเคค् เคœिเคธเค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เคธे เค•ाเคฐ्เคฏ เคธंเคชเคจ्เคจ เคนो เคตเคน เค•เคฐเคฃ เค•ाเคฐเค• เค•เคนเคฒाเคคा เคนै। เค‡เคธเค•े เคตिเคญเค•्เคคि-เคšिเคน्เคจ ‘เคธे’ เค•े ‘เคฆ्เคตाเคฐा’ เคนै। เคœैเคธे- 1.เค…เคฐ्เคœुเคจ เคจे เคœเคฏเคฆ्เคฐเคฅ เค•ो เคฌाเคฃ เคธे เคฎाเคฐा। 2.เคฌाเคฒเค• เค—ेंเคฆ เคธे เค–ेเคฒ เคฐเคนे เคนै।
เคชเคนเคฒे เคตाเค•्เคฏ เคฎें เค•เคฐ्เคคा เค…เคฐ्เคœुเคจ เคจे เคฎाเคฐเคจे เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ ‘เคฌाเคฃ’ เคธे เค•िเคฏा। เค…เคคः ‘เคฌाเคฃ เคธे’ เค•เคฐเคฃ เค•ाเคฐเค• เคนै। เคฆूเคธเคฐे เคตाเค•्เคฏ เคฎें เค•เคฐ्เคคा เคฌाเคฒเค• เค–ेเคฒเคจे เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ ‘เค—ेंเคฆ เคธे’ เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं। เค…เคคः ‘เค—ेंเคฆ เคธे’ เค•เคฐเคฃ เค•ाเคฐเค• เคนै।
4.เคธंเคช्เคฐเคฆाเคจ เค•ाเคฐเค•-
เคธंเคช्เคฐเคฆाเคจ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै-เคฆेเคจा। เค…เคฐ्เคฅाเคค เค•เคฐ्เคคा เคœिเคธเค•े เคฒिเค เค•ुเค› เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคคा เคนै, เค…เคฅเคตा เคœिเคธे เค•ुเค› เคฆेเคคा เคนै เค‰เคธे เคต्เคฏเค•्เคค เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เคฐूเคช เค•ो เคธंเคช्เคฐเคฆाเคจ เค•ाเคฐเค• เค•เคนเคคे เคนैं। เค‡เคธเค•े เคตिเคญเค•्เคคि เคšिเคน्เคจ ‘เค•े เคฒिเค’ เค•ो เคนैं।
1.เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•े เคฒिเค เคธूเคฐ्เคฏ เค•ो เคจเคฎเคธ्เค•ाเคฐ เค•เคฐो। 2.เค—ुเคฐुเคœी เค•ो เคซเคฒ เคฆो।
เค‡เคจ เคฆो เคตाเค•्เคฏों เคฎें ‘เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•े เคฒिเค’ เค”เคฐ ‘เค—ुเคฐुเคœी เค•ो’ เคธंเคช्เคฐเคฆाเคจ เค•ाเคฐเค• เคนैं।
5.เค…เคชाเคฆाเคจ เค•ाเคฐเค•-
เคธंเคœ्เคžा เค•े เคœिเคธ เคฐूเคช เคธे เคเค• เคตเคธ्เคคु เค•ा เคฆूเคธเคฐी เคธे เค…เคฒเค— เคนोเคจा เคชाเคฏा เคœाเค เคตเคน เค…เคชाเคฆाเคจ เค•ाเคฐเค• เค•เคนเคฒाเคคा เคนै। เค‡เคธเค•ा เคตिเคญเค•्เคคि-เคšिเคน्เคจ ‘เคธे’ เคนै। เคœैเคธे- 1.เคฌเคš्เคšा เค›เคค เคธे เค—िเคฐ เคชเคก़ा। 2.เคธंเค—ीเคคा เค˜ोเคก़े เคธे เค—िเคฐ เคชเคก़ी।
เค‡เคจ เคฆोเคจों เคตाเค•्เคฏों เคฎें ‘เค›เคค เคธे’ เค”เคฐ เค˜ोเคก़े ‘เคธे’ เค—िเคฐเคจे เคฎें เค…เคฒเค— เคนोเคจा เคช्เคฐเค•เคŸ เคนोเคคा เคนै। เค…เคคः เค˜ोเคก़े เคธे เค”เคฐ เค›เคค เคธे เค…เคชाเคฆाเคจ เค•ाเคฐเค• เคนैं।
6.เคธंเคฌंเคง เค•ाเคฐเค•-
เคถเคฌ्เคฆ เค•े เคœिเคธ เคฐूเคช เคธे เค•िเคธी เคเค• เคตเคธ्เคคु เค•ा เคฆूเคธเคฐी เคตเคธ्เคคु เคธे เคธंเคฌंเคง เคช्เคฐเค•เคŸ เคนो เคตเคน เคธंเคฌंเคง เค•ाเคฐเค• เค•เคนเคฒाเคคा เคนै। เค‡เคธเค•ा เคตिเคญเค•्เคคि เคšिเคน्เคจ ‘เค•ा’, ‘เค•े’, ‘เค•ी’, ‘เคฐा’, ‘เคฐे’, ‘เคฐी’ เคนै। เคœैเคธे- 1.เคฏเคน เคฐाเคงेเคถ्เคฏाเคฎ เค•ा เคฌेเคŸा เคนै। 2.เคฏเคน เค•เคฎเคฒा เค•ी เค—ाเคฏ เคนै।
เค‡เคจ เคฆोเคจों เคตाเค•्เคฏों เคฎें ‘เคฐाเคงेเคถ्เคฏाเคฎ เค•ा เคฌेเคŸे’ เคธे เค”เคฐ ‘เค•เคฎเคฒा เค•ा’ เค—ाเคฏ เคธे เคธंเคฌंเคง เคช्เคฐเค•เคŸ เคนो เคฐเคนा เคนै। เค…เคคः เคฏเคนाँ เคธंเคฌंเคง เค•ाเคฐเค• เคนै।
7.เค…เคงिเค•เคฐเคฃ เค•ाเคฐเค•-
เคถเคฌ्เคฆ เค•े เคœिเคธ เคฐूเคช เคธे เค•्เคฐिเคฏा เค•े เค†เคงाเคฐ เค•ा เคฌोเคง เคนोเคคा เคนै เค‰เคธे เค…เคงिเค•เคฐเคฃ เค•ाเคฐเค• เค•เคนเคคे เคนैं। เค‡เคธเค•े เคตिเคญเค•्เคคि-เคšिเคน्เคจ ‘เคฎें’, ‘เคชเคฐ’ เคนैं। เคœैเคธे- 1.เคญँเคตเคฐा เคซूเคฒों เคชเคฐ เคฎँเคกเคฐा เคฐเคนा เคนै। 2.เค•เคฎเคฐे เคฎें เคŸी.เคตी. เคฐเค–ा เคนै।
เค‡เคจ เคฆोเคจों เคตाเค•्เคฏों เคฎें ‘เคซूเคฒों เคชเคฐ’ เค”เคฐ ‘เค•เคฎเคฐे เคฎें’ เค…เคงिเค•เคฐเคฃ เค•ाเคฐเค• เคนै।
8.เคธंเคฌोเคงเคจ เค•ाเคฐเค•-
เคœिเคธเคธे เค•िเคธी เค•ो เคฌुเคฒाเคจे เค…เคฅเคตा เคธเคšेเคค เค•เคฐเคจे เค•ा เคญाเคต เคช्เคฐเค•เคŸ เคนो เค‰เคธे เคธंเคฌोเคงเคจ เค•ाเคฐเค• เค•เคนเคคे เคนै เค”เคฐ เคธंเคฌोเคงเคจ เคšिเคน्เคจ (!) เคฒเค—ाเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคœैเคธे- 1.เค…เคฐे เคญैเคฏा ! เค•्เคฏों เคฐो เคฐเคนे เคนो ? 2.เคนे เค—ोเคชाเคฒ ! เคฏเคนाँ เค†เค“।
เค‡เคจ เคตाเค•्เคฏों เคฎें ‘เค…เคฐे เคญैเคฏा’ เค”เคฐ ‘เคนे เค—ोเคชाเคฒ’ ! เคธंเคฌोเคงเคจ เค•ाเคฐเค• เคนै।
เค…เคง्เคฏाเคฏ 8
เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ
เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ-เคธंเคœ्เคžा เค•े เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคช्เคฐเคฏुเค•्เคค เคนोเคจे เคตाเคฒे เคถเคฌ्เคฆ เค•ो เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•เคนเคคे เคนै। เคธंเคœ्เคžा เค•ी เคชुเคจเคฐुเค•्เคคि เค•ो เคฆूเคฐ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคนी เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคœैเคธे-เคฎैं, เคนเคฎ, เคคू, เคคुเคฎ, เคตเคน, เคฏเคน, เค†เคช, เค•ौเคจ, เค•ोเคˆ, เคœो เค†เคฆि।
เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•े เคญेเคฆ- เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•े เค›เคน เคญेเคฆ เคนैं-
1. เคชुเคฐुเคทเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ।
2. เคจिเคถ्เคšเคฏเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ।
3. เค…เคจिเคถ्เคšเคฏเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ।
4. เคธंเคฌंเคงเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ।
5. เคช्เคฐเคถ्เคจเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ।
6. เคจिเคœเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ।
1.เคชुเคฐुเคทเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ-
เคœिเคธ เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคตเค•्เคคा เคฏा เคฒेเค–เค• เคธ्เคตเคฏं เค…เคชเคจे เคฒिเค เค…เคฅเคตा เคถ्เคฐोเคคा เคฏा เคชाเค เค• เค•े เคฒिเค เค…เคฅเคตा เค•िเคธी เค…เคจ्เคฏ เค•े เคฒिเค เค•เคฐเคคा เคนै เคตเคน เคชुเคฐुเคทเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•เคนเคฒाเคคा เคนै। เคชुเคฐुเคทเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เคคीเคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคนोเคคे เคนैं-
(1) เค‰เคค्เคคเคฎ เคชुเคฐुเคทเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ- เคœिเคธ เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคฌोเคฒเคจे เคตाเคฒा เค…เคชเคจे เคฒिเค เค•เคฐे, เค‰เคธे เค‰เคค्เคคเคฎ เคชुเคฐुเคทเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•เคนเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคฎैं, เคนเคฎ, เคฎुเคे, เคนเคฎाเคฐा เค†เคฆि।
(2) เคฎเคง्เคฏเคฎ เคชुเคฐुเคทเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ- เคœिเคธ เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคฌोเคฒเคจे เคตाเคฒा เคธुเคจเคจे เคตाเคฒे เค•े เคฒिเค เค•เคฐे, เค‰เคธे เคฎเคง्เคฏเคฎ เคชुเคฐुเคทเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•เคนเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคคू, เคคुเคฎ,เคคुเคे, เคคुเคฎ्เคนाเคฐा เค†เคฆि।
(3) เค…เคจ्เคฏ เคชुเคฐुเคทเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ- เคœिเคธ เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคฌोเคฒเคจे เคตाเคฒा เคธुเคจเคจे เคตाเคฒे เค•े เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เค•िเคธी เค…เคจ्เคฏ เคชुเคฐुเคท เค•े เคฒिเค เค•เคฐे เค‰เคธे เค…เคจ्เคฏ เคชुเคฐुเคทเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•เคนเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคตเคน, เคตे, เค‰เคธเคจे, เคฏเคน, เคฏे, เค‡เคธเคจे, เค†เคฆि।
2.เคจिเคถ्เคšเคฏเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ-
เคœो เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•िเคธी เคต्เคฏเค•्เคคि เคตเคธ्เคคु เค†เคฆि เค•ी เค“เคฐ เคจिเคถ्เคšเคฏเคชूเคฐ्เคตเค• เคธंเค•ेเคค เค•เคฐें เคตे เคจिเคถ्เคšเคฏเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เค‡เคจเคฎें ‘เคฏเคน’, ‘เคตเคน’, ‘เคตे’ เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เคถเคฌ्เคฆ เค•िเคธी เคตिเคถेเคท เคต्เคฏเค•्เคคि เค†เคฆि เค•ा เคจिเคถ्เคšเคฏเคชूเคฐ्เคตเค• เคฌोเคง เค•เคฐा เคฐเคนे เคนैं, เค…เคคः เคฏे เคจिเคถ्เคšเคฏเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เคนै।
3.เค…เคจिเคถ्เคšเคฏเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ-
เคœिเคธ เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เคถเคฌ्เคฆ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค•िเคธी เคจिเคถ्เคšिเคค เคต्เคฏเค•्เคคि เค…เคฅเคตा เคตเคธ्เคคु เค•ा เคฌोเคง เคจ เคนो เคตे เค…เคจिเคถ्เคšเคฏเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เค‡เคจเคฎें ‘เค•ोเคˆ’ เค”เคฐ ‘เค•ुเค›’ เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เคถเคฌ्เคฆों เคธे เค•िเคธी เคตिเคถेเคท เคต्เคฏเค•्เคคि เค…เคฅเคตा เคตเคธ्เคคु เค•ा เคจिเคถ्เคšเคฏ เคจเคนीं เคนो เคฐเคนा เคนै। เค…เคคः เคเคธे เคถเคฌ्เคฆ เค…เคจिเคถ्เคšเคฏเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं।
4.เคธंเคฌंเคงเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ-
เคชเคฐเคธ्เคชเคฐ เคเค•-เคฆूเคธเคฐी เคฌाเคค เค•ा เคธंเคฌंเคง เคฌเคคเคฒाเคจे เค•े เคฒिเค เคœिเคจ เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎों เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคนोเคคा เคนै เค‰เคจ्เคนें เคธंเคฌंเคงเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•เคนเคคे เคนैं। เค‡เคจเคฎें ‘เคœो’, ‘เคตเคน’, ‘เคœिเคธเค•ी’, ‘เค‰เคธเค•ी’, ‘เคœैเคธा’, ‘เคตैเคธा’-เคฏे เคฆो-เคฆो เคถเคฌ्เคฆ เคชเคฐเคธ्เคชเคฐ เคธंเคฌंเคง เค•ा เคฌोเคง เค•เคฐा เคฐเคนे เคนैं। เคเคธे เคถเคฌ्เคฆ เคธंเคฌंเคงเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं।
5.เคช्เคฐเคถ्เคจเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ-
เคœो เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เคธंเคœ्เคžा เคถเคฌ्เคฆों เค•े เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคคो เค†เคคे เคนी เคนै, เค•िเคจ्เคคु เคตाเค•्เคฏ เค•ो เคช्เคฐเคถ्เคจเคตाเคšเค• เคญी เคฌเคจाเคคे เคนैं เคตे เคช्เคฐเคถ्เคจเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เค•्เคฏा, เค•ौเคจ เค†เคฆि। เค‡เคจเคฎें ‘เค•्เคฏा’ เค”เคฐ ‘เค•ौเคจ’ เคถเคฌ्เคฆ เคช्เคฐเคถ्เคจเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เคนैं, เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคจ เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎों เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคตाเค•्เคฏ เคช्เคฐเคถ्เคจเคตाเคšเค• เคฌเคจ เคœाเคคे เคนैं।
6.เคจिเคœเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ-
เคœเคนाँ เค…เคชเคจे เคฒिเค ‘เค†เคช’ เคถเคฌ्เคฆ ‘เค…เคชเคจा’ เคถเคฌ्เคฆ เค…เคฅเคตा ‘เค…เคชเคจे’ ‘เค†เคช’ เคถเคฌ्เคฆ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคนो เคตเคนाँ เคจिเคœเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เคนोเคคा เคนै। เค‡เคจเคฎें ‘เค…เคชเคจा’ เค”เคฐ ‘เค†เคช’ เคถเคฌ्เคฆ เค‰เคค्เคคเคฎ, เคชुเคฐुเคท เคฎเคง्เคฏเคฎ เคชुเคฐुเคท เค”เคฐ เค…เคจ्เคฏ เคชुเคฐुเคท เค•े (เคธ्เคตเคฏं เค•ा) เค…เคชเคจे เค†เคช เค•ा เคฌोเคง เค•เคฐा เคฐเคนे เคนैं। เคเคธे เคถเคฌ्เคฆ เคจिเคœเคตाเคšเค• เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं।
เคตिเคถेเคท-เคœเคนाँ เค•ेเคตเคฒ ‘เค†เคช’ เคถเคฌ्เคฆ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคถ्เคฐोเคคा เค•े เคฒिเค เคนो เคตเคนाँ เคฏเคน เค†เคฆเคฐ-เคธूเคšเค• เคฎเคง्เคฏเคฎ เคชुเคฐुเคท เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เคœเคนाँ ‘เค†เคช’ เคถเคฌ्เคฆ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค…เคชเคจे เคฒिเค เคนो เคตเคนाँ เคจिเคœเคตाเคšเค• เคนोเคคा เคนै।
เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เคถเคฌ्เคฆों เค•े เคตिเคถेเคท เคช्เคฐเคฏोเค—
(1) เค†เคช, เคตे, เคฏे, เคนเคฎ, เคคुเคฎ เคถเคฌ्เคฆ เคฌเคนुเคตเคšเคจ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคนैं, เค•िเคจ्เคคु เค†เคฆเคฐ เคช्เคฐเค•เคŸ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค‡เคจเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคฒिเค เคญी เคนोเคคा เคนै।
(2) ‘เค†เคช’ เคถเคฌ्เคฆ เคธ्เคตเคฏं เค•े เค…เคฐ्เคฅ เคฎें เคญी เคช्เคฐเคฏुเค•्เคค เคนो เคœाเคคा เคนै। เคœैเคธे-เคฎैं เคฏเคน เค•ाเคฐ्เคฏ เค†เคช เคนी เค•เคฐ เคฒूँเค—ा।
เค…เคง्เคฏाเคฏ 9
เคตिเคถेเคทเคฃ
เคตिเคถेเคทเคฃ เค•ी เคชเคฐिเคญाเคทा- เคธंเคœ्เคžा เค…เคฅเคตा เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เคถเคฌ्เคฆों เค•ी เคตिเคถेเคทเคคा (เค—ुเคฃ, เคฆोเคท, เคธंเค–्เคฏा, เคชเคฐिเคฎाเคฃ เค†เคฆि) เคฌเคคाเคจे เคตाเคฒे เคถเคฌ्เคฆ ‘เคตिเคถेเคทเคฃ’ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคฌเคก़ा, เค•ाเคฒा, เคฒंเคฌा, เคฆเคฏाเคฒु, เคญाเคฐी, เคธुเคจ्เคฆเคฐ, เค•ाเคฏเคฐ, เคŸेเคข़ा-เคฎेเคข़ा, เคเค•, เคฆो เค†เคฆि।
เคตिเคถेเคท्เคฏ- เคœिเคธ เคธंเคœ्เคžा เค…เคฅเคตा เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เคถเคฌ्เคฆ เค•ी เคตिเคถेเคทเคคा เคฌเคคाเคˆ เคœाเค เคตเคน เคตिเคถेเคท्เคฏ เค•เคนเคฒाเคคा เคนै। เคฏเคฅा- เค—ीเคคा เคธुเคจ्เคฆเคฐ เคนै। เค‡เคธเคฎें ‘เคธुเคจ्เคฆเคฐ’ เคตिเคถेเคทเคฃ เคนै เค”เคฐ ‘เค—ीเคคा’ เคตिเคถेเคท्เคฏ เคนै। เคตिเคถेเคทเคฃ เคถเคฌ्เคฆ เคตिเคถेเคท्เคฏ เคธे เคชूเคฐ्เคต เคญी เค†เคคे เคนैं เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคฌाเคฆ เคญी।
เคชूเคฐ्เคต เคฎें, เคœैเคธे- (1) เคฅोเคก़ा-เคธा เคœเคฒ เคฒाเค“। (2) เคเค• เคฎीเคŸเคฐ เค•เคชเคก़ा เคฒे เค†เคจा।
เคฌाเคฆ เคฎें, เคœैเคธे- (1) เคฏเคน เคฐाเคธ्เคคा เคฒंเคฌा เคนै। (2) เค–ीเคฐा เค•เคก़เคตा เคนै।
เคตिเคถेเคทเคฃ เค•े เคญेเคฆ- เคตिเคถेเคทเคฃ เค•े เคšाเคฐ เคญेเคฆ เคนैं-
1. เค—ुเคฃเคตाเคšเค•।
2. เคชเคฐिเคฎाเคฃเคตाเคšเค•।
3. เคธंเค–्เคฏाเคตाเคšเค•।
4. เคธंเค•ेเคคเคตाเคšเค• เค…เคฅเคตा เคธाเคฐ्เคตเคจाเคฎिเค•।
1.เค—ुเคฃเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ-
เคœिเคจ เคตिเคถेเคทเคฃ เคถเคฌ्เคฆों เคธे เคธंเคœ्เคžा เค…เคฅเคตा เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เคถเคฌ्เคฆों เค•े เค—ुเคฃ-เคฆोเคท เค•ा เคฌोเคง เคนो เคตे เค—ुเคฃเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-
(1) เคญाเคต- เค…เคš्เค›ा, เคฌुเคฐा, เค•ाเคฏเคฐ, เคตीเคฐ, เคกเคฐเคชोเค• เค†เคฆि।
(2) เคฐंเค—- เคฒाเคฒ, เคนเคฐा, เคชीเคฒा, เคธเคซेเคฆ, เค•ाเคฒा, เคšเคฎเค•ीเคฒा, เคซीเค•ा เค†เคฆि।
(3) เคฆเคถा- เคชเคคเคฒा, เคฎोเคŸा, เคธूเค–ा, เค—ाเคข़ा, เคชिเค˜เคฒा, เคญाเคฐी, เค—ीเคฒा, เค—เคฐीเคฌ, เค…เคฎीเคฐ, เคฐोเค—ी, เคธ्เคตเคธ्เคฅ, เคชाเคฒเคคू เค†เคฆि।
(4) เค†เค•ाเคฐ- เค—ोเคฒ, เคธुเคกौเคฒ, เคจुเค•ीเคฒा, เคธเคฎाเคจ, เคชोเคฒा เค†เคฆि।
(5) เคธเคฎเคฏ- เค…เค—เคฒा, เคชिเค›เคฒा, เคฆोเคชเคนเคฐ, เคธंเคง्เคฏा, เคธเคตेเคฐा เค†เคฆि।
(6) เคธ्เคฅाเคจ- เคญीเคคเคฐी, เคฌाเคนเคฐी, เคชंเคœाเคฌी, เคœाเคชाเคจी, เคชुเคฐाเคจा, เคคाเคœा, เค†เค—ाเคฎी เค†เคฆि।
(7) เค—ुเคฃ- เคญเคฒा, เคฌुเคฐा, เคธुเคจ्เคฆเคฐ, เคฎीเค ा, เค–เคŸ्เคŸा, เคฆाเคจी,เคธเคš, เคूเค , เคธीเคงा เค†เคฆि।
(8) เคฆिเคถा- เค‰เคค्เคคเคฐी, เคฆเค•्เคทिเคฃी, เคชूเคฐ्เคตी, เคชเคถ्เคšिเคฎी เค†เคฆि।
2.เคชเคฐिเคฎाเคฃเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ-
เคœिเคจ เคตिเคถेเคทเคฃ เคถเคฌ्เคฆों เคธे เคธंเคœ्เคžा เคฏा เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•ी เคฎाเคค्เคฐा เค…เคฅเคตा เคจाเคช-เคคोเคฒ เค•ा เคœ्เคžाเคจ เคนो เคตे เคชเคฐिเคฎाเคฃเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं।
เคชเคฐिเคฎाเคฃเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ เค•े เคฆो เค‰เคชเคญेเคฆ เคนै-
(1) เคจिเคถ्เคšिเคค เคชเคฐिเคฎाเคฃเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ- เคœिเคจ เคตिเคถेเคทเคฃ เคถเคฌ्เคฆों เคธे เคตเคธ्เคคु เค•ी เคจिเคถ्เคšिเคค เคฎाเคค्เคฐा เค•ा เคœ्เคžाเคจ เคนो। เคœैเคธे-
(เค•) เคฎेเคฐे เคธूเคŸ เคฎें เคธाเคข़े เคคीเคจ เคฎीเคŸเคฐ เค•เคชเคก़ा เคฒเค—ेเค—ा।
(เค–) เคฆเคธ เค•िเคฒो เคšीเคจी เคฒे เค†เค“।
(เค—) เคฆो เคฒिเคŸเคฐ เคฆूเคง เค—เคฐเคฎ เค•เคฐो।
(2) เค…เคจिเคถ्เคšिเคค เคชเคฐिเคฎाเคฃเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ- เคœिเคจ เคตिเคถेเคทเคฃ เคถเคฌ्เคฆों เคธे เคตเคธ्เคคु เค•ी เค…เคจिเคถ्เคšिเคค เคฎाเคค्เคฐा เค•ा เคœ्เคžाเคจ เคนो। เคœैเคธे-
(เค•) เคฅोเคก़ी-เคธी เคจเคฎเค•ीเคจ เคตเคธ्เคคु เคฒे เค†เค“।
(เค–) เค•ुเค› เค†เคฎ เคฆे เคฆो।
(เค—) เคฅोเคก़ा-เคธा เคฆूเคง เค—เคฐเคฎ เค•เคฐ เคฆो।
3.เคธंเค–्เคฏाเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ-
เคœिเคจ เคตिเคถेเคทเคฃ เคถเคฌ्เคฆों เคธे เคธंเคœ्เคžा เคฏा เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•ी เคธंเค–्เคฏा เค•ा เคฌोเคง เคนो เคตे เคธंเค–्เคฏाเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคเค•, เคฆो, เคฆ्เคตिเคคीเคฏ, เคฆुเค—ुเคจा, เคšौเค—ुเคจा, เคชाँเคšों เค†เคฆि।
เคธंเค–्เคฏाเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ เค•े เคฆो เค‰เคชเคญेเคฆ เคนैं-
(1) เคจिเคถ्เคšिเคค เคธंเค–्เคฏाเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ- เคœिเคจ เคตिเคถेเคทเคฃ เคถเคฌ्เคฆों เคธे เคจिเคถ्เคšिเคค เคธंเค–्เคฏा เค•ा เคฌोเคง เคนो। เคœैเคธे-เคฆो เคชुเคธ्เคคเค•ें เคฎेเคฐे เคฒिเค เคฒे เค†เคจा।
เคจिเคถ्เคšिเคค เคธंเค–्เคฏाเคตाเคšเค• เค•े เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคšाเคฐ เคญेเคฆ เคนैं-
(เค•) เค—เคฃเคตाเคšเค•- เคœिเคจ เคถเคฌ्เคฆों เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค—िเคจเคคी เค•ा เคฌोเคง เคนो। เคœैเคธे-
(1) เคเค• เคฒเคก़เค•ा เคธ्เค•ूเคฒ เคœा เคฐเคนा เคนै।
(2) เคชเคš्เคšीเคธ เคฐुเคชเคฏे เคฆीเคœिเค।
(3) เค•เคฒ เคฎेเคฐे เคฏเคนाँ เคฆो เคฎिเคค्เคฐ เค†เคँเค—े।
(4) เคšाเคฐ เค†เคฎ เคฒाเค“।
(เค–) เค•्เคฐเคฎเคตाเคšเค•- เคœिเคจ เคถเคฌ्เคฆों เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคธंเค–्เคฏा เค•े เค•्เคฐเคฎ เค•ा เคฌोเคง เคนो। เคœैเคธे-
(1) เคชเคนเคฒा เคฒเคก़เค•ा เคฏเคนाँ เค†เค।
(2) เคฆूเคธเคฐा เคฒเคก़เค•ा เคตเคนाँ เคฌैเค े।
(3) เคฐाเคฎ เค•เค•्เคทा เคฎें เคช्เคฐเคฅเคฎ เคฐเคนा।
(4) เคถ्เคฏाเคฎ เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคถ्เคฐेเคฃी เคฎें เคชाเคธ เคนुเค† เคนै।
(เค—) เค†เคตृเคค्เคคिเคตाเคšเค•- เคœिเคจ เคถเคฌ्เคฆों เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค•ेเคตเคฒ เค†เคตृเคค्เคคि เค•ा เคฌोเคง เคนो। เคœैเคธे-
(1) เคฎोเคนเคจ เคคुเคฎเคธे เคšौเค—ुเคจा เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคा เคนै।
(2) เค—ोเคชाเคฒ เคคुเคฎเคธे เคฆुเค—ुเคจा เคฎोเคŸा เคนै।
(เค˜) เคธเคฎुเคฆाเคฏเคตाเคšเค•- เคœिเคจ เคถเคฌ्เคฆों เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค•ेเคตเคฒ เคธाเคฎूเคนिเค• เคธंเค–्เคฏा เค•ा เคฌोเคง เคนो। เคœैเคธे-
(1) เคคुเคฎ เคคीเคจों เค•ो เคœाเคจा เคชเคก़ेเค—ा।
(2) เคฏเคนाँ เคธे เคšाเคฐों เคšเคฒे เคœाเค“।
(2) เค…เคจिเคถ्เคšिเคค เคธंเค–्เคฏाเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ- เคœिเคจ เคตिเคถेเคทเคฃ เคถเคฌ्เคฆों เคธे เคจिเคถ्เคšिเคค เคธंเค–्เคฏा เค•ा เคฌोเคง เคจ เคนो। เคœैเคธे-เค•ुเค› เคฌเคš्เคšे เคชाเคฐ्เค• เคฎें เค–ेเคฒ เคฐเคนे เคนैं।
(4) เคธंเค•ेเคคเคตाเคšเค• (เคจिเคฐ्เคฆेเคถเค•) เคตिเคถेเคทเคฃ-
เคœो เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เคธंเค•ेเคค เคฆ्เคตाเคฐा เคธंเคœ्เคžा เคฏा เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•ी เคตिเคถेเคทเคคा เคฌเคคเคฒाเคคे เคนैं เคตे เคธंเค•ेเคคเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं।
เคตिเคถेเคท-เค•्เคฏोंเค•ि เคธंเค•ेเคคเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เคถเคฌ्เคฆों เคธे เคฌเคจเคคे เคนैं, เค…เคคः เคฏे เคธाเคฐ्เคตเคจाเคฎिเค• เคตिเคถेเคทเคฃ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เค‡เคจ्เคนें เคจिเคฐ्เคฆेเคถเค• เคญी เค•เคนเคคे เคนैं।
(1) เคชเคฐिเคฎाเคฃเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ เค”เคฐ เคธंเค–्เคฏाเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ เคฎें เค…ंเคคเคฐ- เคœिเคจ เคตเคธ्เคคुเค“ं เค•ी เคจाเคช-เคคोเคฒ เค•ी เคœा เคธเค•े เค‰เคจเค•े เคตाเคšเค• เคถเคฌ्เคฆ เคชเคฐिเคฎाเคฃเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-‘เค•ुเค› เคฆूเคง เคฒाเค“’। เค‡เคธเคฎें ‘เค•ुเค›’ เคถเคฌ्เคฆ เคคोเคฒ เค•े เคฒिเค เค†เคฏा เคนै। เค‡เคธเคฒिเค เคฏเคน เคชเคฐिเคฎाเคฃเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ เคนै। 2.เคœिเคจ เคตเคธ्เคคुเค“ं เค•ी เค—िเคจเคคी เค•ी เคœा เคธเค•े เค‰เคจเค•े เคตाเคšเค• เคถเคฌ्เคฆ เคธंเค–्เคฏाเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เค•ुเค› เคฌเคš्เคšे เค‡เคงเคฐ เค†เค“। เคฏเคนाँ เคชเคฐ ‘เค•ुเค›’ เคฌเคš्เคšों เค•ी เค—िเคจเคคी เค•े เคฒिเค เค†เคฏा เคนै। เค‡เคธเคฒिเค เคฏเคน เคธंเค–्เคฏाเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ เคนै। เคชเคฐिเคฎाเคฃเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃों เค•े เคฌाเคฆ เคฆ्เคฐเคต्เคฏ เค…เคฅเคตा เคชเคฆाเคฐ्เคฅเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžाเคँ เค†เคँเค—ी เคœเคฌเค•ि เคธंเค–्เคฏाเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃों เค•े เคฌाเคฆ เคœाเคคिเคตाเคšเค• เคธंเคœ्เคžाเคँ เค†เคคी เคนैं।
(2) เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค”เคฐ เคธाเคฐ्เคตเคจाเคฎिเค• เคตिเคถेเคทเคฃ เคฎें เค…ंเคคเคฐ- เคœिเคธ เคถเคฌ्เคฆ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคธंเคœ्เคžा เคถเคฌ्เคฆ เค•े เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคนो เค‰เคธे เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•เคนเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคตเคน เคฎुंเคฌเคˆ เค—เคฏा। เค‡เคธ เคตाเค•्เคฏ เคฎें เคตเคน เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เคนै। เคœिเคธ เคถเคฌ्เคฆ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคธंเคœ्เคžा เคธे เคชूเคฐ्เคต เค…เคฅเคตा เคฌाเคฆ เคฎें เคตिเคถेเคทเคฃ เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนो เค‰เคธे เคธाเคฐ्เคตเคจाเคฎिเค• เคตिเคถेเคทเคฃ เค•เคนเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคตเคน เคฐเคฅ เค† เคฐเคนा เคนै। เค‡เคธเคฎें เคตเคน เคถเคฌ्เคฆ เคฐเคฅ เค•ा เคตिเคถेเคทเคฃ เคนै। เค…เคคः เคฏเคน เคธाเคฐ्เคตเคจाเคฎिเค• เคตिเคถेเคทเคฃ เคนै।
เคตिเคถेเคทเคฃ เค•ी เค…เคตเคธ्เคฅाเคँ-
เคตिเคถेเคทเคฃ เคถเคฌ्เคฆ เค•िเคธी เคธंเคœ्เคžा เคฏा เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค•ी เคตिเคถेเคทเคคा เคฌเคคเคฒाเคคे เคนैं। เคตिเคถेเคทเคคा เคฌเคคाเคˆ เคœाเคจे เคตाเคฒी เคตเคธ्เคคुเค“ं เค•े เค—ुเคฃ-เคฆोเคท เค•เคฎ-เคœ्เคฏाเคฆा เคนोเคคे เคนैं। เค—ुเคฃ-เคฆोเคทों เค•े เค‡เคธ เค•เคฎ-เคœ्เคฏाเคฆा เคนोเคจे เค•ो เคคुเคฒเคจाเคค्เคฎเค• เคขंเค— เคธे เคนी เคœाเคจा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เคคुเคฒเคจा เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคตिเคถेเคทเคฃों เค•ी เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคคीเคจ เค…เคตเคธ्เคฅाเคँ เคนोเคคी เคนैं-
(1) เคฎूเคฒाเคตเคธ्เคฅा
(2) เค‰เคค्เคคเคฐाเคตเคธ्เคฅा
(3) เค‰เคค्เคคเคฎाเคตเคธ्เคฅा
(
1) เคฎूเคฒाเคตเคธ्เคฅा-
เคฎूเคฒाเคตเคธ्เคฅा เคฎें เคตिเคถेเคทเคฃ เค•ा เคคुเคฒเคจाเคค्เคฎเค• เคฐूเคช เคจเคนीं เคนोเคคा เคนै। เคตเคน เค•ेเคตเคฒ เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคตिเคถेเคทเคคा เคนी เคช्เคฐเค•เคŸ เค•เคฐเคคा เคนै। เคœैเคธे- 1.เคธाเคตिเคค्เคฐी เคธुंเคฆเคฐ เคฒเคก़เค•ी เคนै। 2.เคธुเคฐेเคถ เค…เคš्เค›ा เคฒเคก़เค•ा เคนै। 3.เคธूเคฐ्เคฏ เคคेเคœเคธ्เคตी เคนै।
(2) เค‰เคค्เคคเคฐाเคตเคธ्เคฅा-
เคœเคฌ เคฆो เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เคฏा เคตเคธ्เคคुเค“ं เค•े เค—ुเคฃ-เคฆोเคทों เค•ी เคคुเคฒเคจा เค•ी เคœाเคคी เคนै เคคเคฌ เคตिเคถेเคทเคฃ เค‰เคค्เคคเคฐाเคตเคธ्เคฅा เคฎें เคช्เคฐเคฏुเค•्เคค เคนोเคคा เคนै। เคœैเคธे- 1.เคฐเคตीเคจ्เคฆ्เคฐ เคšेเคคเคจ เคธे เค…เคงिเค• เคฌुเคฆ्เคงिเคฎाเคจ เคนै। 2.เคธเคตिเคคा เคฐเคฎा เค•ी เค…เคชेเค•्เคทा เค…เคงिเค• เคธुเคจ्เคฆเคฐ เคนै।
(3) เค‰เคค्เคคเคฎाเคตเคธ्เคฅा-
เค‰เคค्เคคเคฎाเคตเคธ्เคฅा เคฎें เคฆो เคธे เค…เคงिเค• เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เคเคตं เคตเคธ्เคคुเค“ं เค•ी เคคुเคฒเคจा เค•เคฐเค•े เค•िเคธी เคเค• เค•ो เคธเคฌเคธे เค…เคงिเค• เค…เคฅเคตा เคธเคฌเคธे เค•เคฎ เคฌเคคाเคฏा เค—เคฏा เคนै। เคœैเคธे- 1.เคชंเคœाเคฌ เคฎें เค…เคงिเค•เคคเคฎ เค…เคจ्เคจ เคนोเคคा เคนै। 2.เคธंเคฆीเคช เคจिเค•ृเคท्เคŸเคคเคฎ เคฌाเคฒเค• เคนै।
เคตिเคถेเคท-เค•ेเคตเคฒ เค—ुเคฃเคตाเคšเค• เคเคตं เค…เคจिเคถ्เคšिเคค เคธंเค–्เคฏाเคตाเคšเค• เคคเคฅा เคจिเคถ्เคšिเคค เคชเคฐिเคฎाเคฃเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃों เค•ी เคนी เคฏे เคคुเคฒเคจाเคค्เคฎเค• เค…เคตเคธ्เคฅाเคँ เคนोเคคी เคนैं, เค…เคจ्เคฏ เคตिเคถेเคทเคฃों เค•ी เคจเคนीं।
เค…เคตเคธ्เคฅाเค“ं เค•े เคฐूเคช-
(1) เค…เคงिเค• เค”เคฐ เคธเคฌเคธे เค…เคงिเค• เคถเคฌ्เคฆों เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเค•े เค‰เคค्เคคเคฐाเคตเคธ्เคฅा เค”เคฐ เค‰เคค्เคคเคฎाเคตเคธ्เคฅा เค•े เคฐूเคช เคฌเคจाเค เคœा เคธเค•เคคे เคนैं। เคœैเคธे-
เคฎूเคฒाเคตเคธ्เคฅा เค‰เคค्เคคเคฐाเคตเคธ्เคฅा เค‰เคค्เคคเคฎाเคตเคธ्เคฅा
เค…เคš्เค›ी เค…เคงिเค• เค…เคš्เค›ी เคธเคฌเคธे เค…เคš्เค›ी
เคšเคคुเคฐ เค…เคงिเค• เคšเคคुเคฐ เคธเคฌเคธे เค…เคงिเค• เคšเคคुเคฐ
เคฌुเคฆ्เคงिเคฎाเคจ เค…เคงिเค• เคฌुเคฆ्เคงिเคฎाเคจ เคธเคฌเคธे เค…เคงिเค• เคฌुเคฆ्เคงिเคฎाเคจ
เคฌเคฒเคตाเคจ เค…เคงिเค• เคฌเคฒเคตाเคจ เคธเคฌเคธे เค…เคงिเค• เคฌเคฒเคตाเคจ
เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคฆूเคธเคฐे เคตिเคถेเคทเคฃ เคถเคฌ्เคฆों เค•े เคฐूเคช เคญी เคฌเคจाเค เคœा เคธเค•เคคे เคนैं।
(2) เคคเคค्เคธเคฎ เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เคฎूเคฒाเคตเคธ्เคฅा เคฎें เคตिเคถेเคทเคฃ เค•ा เคฎूเคฒ เคฐूเคช, เค‰เคค्เคคเคฐाเคตเคธ्เคฅा เคฎें ‘เคคเคฐ’ เค”เคฐ เค‰เคค्เคคเคฎाเคตเคธ्เคฅा เคฎें ‘เคคเคฎ’ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคนोเคคा เคนै। เคœैเคธे-
เคฎूเคฒाเคตเคธ्เคฅाเค‰เคค्เคคเคฐाเคตเคธ्เคฅाเค‰เคค्เคคเคฎाเคตเคธ्เคฅा
เค‰เคš्เคšเค‰เคš्เคšเคคเคฐเค‰เคš्เคšเคคเคฎ
เค•เค ोเคฐเค•เค ोเคฐเคคเคฐเค•เค ोเคฐเคคเคฎ
เค—ुเคฐुเค—ुเคฐुเคคเคฐเค—ुเคฐुเคคเคฎ
เคฎเคนाเคจ, เคฎเคนाเคจเคคเคฐเคฎเคนเคค्เคคเคฐ, เคฎเคนाเคจเคคเคฎเคฎเคนเคค्เคคเคฎ
เคจ्เคฏूเคจเคจ्เคฏूเคจเคคเคฐเคจ्เคฏเคจूเคคเคฎ
เคฒเค˜ुเคฒเค˜ुเคคเคฐเคฒเค˜ुเคคเคฎ
เคคीเคต्เคฐเคคीเคต्เคฐเคคเคฐเคคीเคต्เคฐเคคเคฎ
เคตिเคถाเคฒเคตिเคถाเคฒเคคเคฐเคตिเคถाเคฒเคคเคฎ
เค‰เคค्เค•ृเคท्เคŸเค‰เคค्เค•ृเคท्เคŸเคฐเค‰เคค्เค•ृเคŸ्เค เคคเคฎ
เคธुंเคฆเคฐเคธुंเคฆเคฐเคคเคฐเคธुंเคฆเคฐเคคเคฎ
เคฎเคงुเคฐเคฎเคงुเคฐเคคเคฐเคฎเคงुเคคเคฐเคคเคฎ

เคตिเคถेเคทเคฃों เค•ी เคฐเคšเคจा-
เค•ुเค› เคถเคฌ्เคฆ เคฎूเคฒเคฐूเคช เคฎें เคนी เคตिเคถेเคทเคฃ เคนोเคคे เคนैं, เค•िเคจ्เคคु เค•ुเค› เคตिเคถेเคทเคฃ เคถเคฌ्เคฆों เค•ी เคฐเคšเคจा เคธंเคœ्เคžा, เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เคเคตं เค•्เคฐिเคฏा เคถเคฌ्เคฆों เคธे เค•ी เคœाเคคी เคนै-
(1) เคธंเคœ्เคžा เคธे เคตिเคถेเคทเคฃ เคฌเคจाเคจा-
เคช्เคฐเคค्เคฏเคฏเคธंเคœ्เคžाเคตिเคถेเคทเคฃเคธंเคœ्เคžाเคตिเคถेเคทเคฃ
เค•เค…ंเคถเค†ंเคถिเค•เคงเคฐ्เคฎเคงाเคฐ्เคฎिเค•
เค…เคฒंเค•ाเคฐเค†เคฒंเค•ाเคฐिเค•เคจीเคคिเคจैเคคिเค•
เค…เคฐ्เคฅเค†เคฐ्เคฅिเค•เคฆिเคจเคฆैเคจिเค•
เค‡เคคिเคนाเคธเคเคคिเคนाเคธिเค•เคฆेเคตเคฆैเคตिเค•
เค‡เคคเค…ंเค•เค…ंเค•िเคคเค•ुเคธुเคฎเค•ुเคธुเคฎिเคค
เคธुเคฐเคญिเคธुเคฐเคญिเคคเคง्เคตเคจिเคง्เคตเคจिเคค
เค•्เคทुเคงाเค•्เคทुเคงिเคคเคคเคฐंเค—เคคเคฐंเค—िเคค
เค‡เคฒเคœเคŸाเคœเคŸिเคฒเคชंเค•เคชंเค•िเคฒ
เคซेเคจเคซेเคจिเคฒเค‰เคฐ्เคฎिเค‰เคฐ्เคฎिเคฒ
เค‡เคฎเคธ्เคตเคฐ्เคฃเคธ्เคตเคฐ्เคฃिเคฎเคฐเค•्เคคเคฐเค•्เคคिเคฎ
เคˆเคฐोเค—เคฐोเค—ीเคญोเค—เคญोเค—ी
เคˆเคจ,เคˆเคฃเค•ुเคฒเค•ुเคฒीเคจเค—्เคฐाเคฎเค—्เคฐाเคฎीเคฃ
เคˆเคฏเค†เคค्เคฎाเค†เคค्เคฎीเคฏเคœाเคคिเคœाเคคीเคฏ
เค†เคฒुเคถ्เคฐเคฆ्เคงाเคถ्เคฐเคฆ्เคงाเคฒुเคˆเคฐ्เคท्เคฏाเคˆเคฐ्เคท्เคฏाเคฒु
เคตीเคฎเคจเคธเคฎเคจเคธ्เคตीเคคเคชเคธเคคเคชเคธ्เคตी
เคฎเคฏเคธुเค–เคธुเค–เคฎเคฏเคฆुเค–เคฆुเค–เคฎเคฏ
เคตाเคจเคฐूเคชเคฐूเคชเคตाเคจเค—ुเคฃเค—ुเคฃเคตाเคจ
เคตเคคी(เคธ्เคค्เคฐी)เค—ुเคฃเค—ुเคฃเคตเคคीเคชुเคค्เคฐเคชुเคค्เคฐเคตเคคी
เคฎाเคจเคฌुเคฆ्เคงिเคฌुเคฆ्เคงिเคฎाเคจเคถ्เคฐीเคถ्เคฐीเคฎाเคจ
เคฎเคคी (เคธ्เคค्เคฐी)เคถ्เคฐीเคถ्เคฐीเคฎเคคीเคฌुเคฆ्เคงिเคฌुเคฆ्เคงिเคฎเคคी
เคฐเคคเคงเคฐ्เคฎเคงเคฐ्เคฎเคฐเคคเค•เคฐ्เคฎเค•เคฐ्เคฎเคฐเคค
เคธ्เคฅเคธเคฎीเคชเคธเคฎीเคชเคธ्เคฅเคฆेเคนเคฆेเคนเคธ्เคฅ
เคจिเคท्เค เคงเคฐ्เคฎเคงเคฐ्เคฎเคจिเคท्เค เค•เคฐ्เคฎเค•เคฐ्เคฎเคจिเคท्เค 
(2) เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เคธे เคตिเคถेเคทเคฃ เคฌเคจाเคจा-
เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎเคตिเคถेเคทเคฃเคธเคฐ्เคตเคจाเคฎเคตिเคถेเคทเคฃ
เคตเคนเคตैเคธाเคฏเคนเคเคธा
(3) เค•्เคฐिเคฏा เคธे เคตिเคถेเคทเคฃ เคฌเคจाเคจा-
เค•्เคฐिเคฏाเคตिเคถेเคทเคฃเค•्เคฐिเคฏाเคตिเคถेเคทเคฃ
เคชเคคเคชเคคिเคคเคชूเคœเคชूเคœเคจीเคฏ
เคชเค เคชเค िเคคเคตंเคฆเคตंเคฆเคจीเคฏ
เคญाเค—เคจाเคญाเค—เคจे เคตाเคฒाเคชाเคฒเคจाเคชाเคฒเคจे เคตाเคฒा
เค…เคง्เคฏाเคฏ 10
เค•्เคฐिเคฏा
เค•्เคฐिเคฏा- เคœिเคธ เคถเคฌ्เคฆ เค…เคฅเคตा เคถเคฌ्เคฆ-เคธเคฎूเคน เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค•िเคธी เค•ाเคฐ्เคฏ เค•े เคนोเคจे เค…เคฅเคตा เค•เคฐเคจे เค•ा เคฌोเคง เคนो เค‰เคธे เค•्เคฐिเคฏा เค•เคนเคคे เคนैं। เคœैเคธे-
(1) เค—ीเคคा เคจाเคš เคฐเคนी เคนै।
(2) เคฌเคš्เคšा เคฆूเคง เคชी เคฐเคนा เคนै।
(3) เคฐाเค•ेเคถ เค•ॉเคฒेเคœ เคœा เคฐเคนा เคนै।
(4) เค—ौเคฐเคต เคฌुเคฆ्เคงिเคฎाเคจ เคนै।
(5) เคถिเคตाเคœी เคฌเคนुเคค เคตीเคฐ เคฅे।
เค‡เคจเคฎें ‘เคจाเคš เคฐเคนी เคนै’, ‘เคชी เคฐเคนा เคนै’, ‘เคœा เคฐเคนा เคนै’ เคถเคฌ्เคฆ เค•ाเคฐ्เคฏ-เคต्เคฏाเคชाเคฐ เค•ा เคฌोเคง เค•เคฐा เคฐเคนे เคนैं। เคœเคฌเค•ि ‘เคนै’, ‘เคฅे’ เคถเคฌ्เคฆ เคนोเคจे เค•ा। เค‡เคจ เคธเคญी เคธे เค•िเคธी เค•ाเคฐ्เคฏ เค•े เค•เคฐเคจे เค…เคฅเคตा เคนोเคจे เค•ा เคฌोเคง เคนो เคฐเคนा เคนै। เค…เคคः เคฏे เค•्เคฐिเคฏाเคँ เคนैं।
เคงाเคคु-
เค•्เคฐिเคฏा เค•ा เคฎूเคฒ เคฐूเคช เคงाเคคु เค•เคนเคฒाเคคा เคนै। เคœैเคธे-เคฒिเค–, เคชเคข़, เคœा, เค–ा, เค—ा, เคฐो, เคชा เค†เคฆि। เค‡เคจ्เคนीं เคงाเคคुเค“ं เคธे เคฒिเค–เคคा, เคชเคข़เคคा, เค†เคฆि เค•्เคฐिเคฏाเคँ เคฌเคจเคคी เคนैं।
เค•्เคฐिเคฏा เค•े เคญेเคฆ- เค•्เคฐिเคฏा เค•े เคฆो เคญेเคฆ เคนैं-
(1) เค…เค•เคฐ्เคฎเค• เค•्เคฐिเคฏा।
(2) เคธเค•เคฐ्เคฎเค• เค•्เคฐिเคฏा।
1.เค…เค•เคฐ्เคฎเค• เค•्เคฐिเคฏा-
เคœिเคจ เค•्เคฐिเคฏाเค“ं เค•ा เคซเคฒ เคธीเคงा เค•เคฐ्เคคा เคชเคฐ เคนी เคชเคก़े เคตे เค…เค•เคฐ्เคฎเค• เค•्เคฐिเคฏा เค•เคนเคฒाเคคी เคนैं। เคเคธी เค…เค•เคฐ्เคฎเค• เค•्เคฐिเคฏाเค“ं เค•ो เค•เคฐ्เคฎ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคจเคนीं เคนोเคคी। เค…เค•เคฐ्เคฎเค• เค•्เคฐिเคฏाเค“ं เค•े เค…เคจ्เคฏ เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคนैं-
(1) เค—ौเคฐเคต เคฐोเคคा เคนै।
(2) เคธाँเคช เคฐेंเค—เคคा เคนै।
(3) เคฐेเคฒเค—ाเคก़ी เคšเคฒเคคी เคนै।
เค•ुเค› เค…เค•เคฐ्เคฎเค• เค•्เคฐिเคฏाเคँ- เคฒเคœाเคจा, เคนोเคจा, เคฌเคข़เคจा, เคธोเคจा, เค–ेเคฒเคจा, เค…เค•เคก़เคจा, เคกเคฐเคจा, เคฌैเค เคจा, เคนँเคธเคจा, เค‰เค—เคจा, เคœीเคจा, เคฆौเคก़เคจा, เคฐोเคจा, เค เคนเคฐเคจा, เคšเคฎเค•เคจा, เคกोเคฒเคจा, เคฎเคฐเคจा, เค˜เคŸเคจा, เคซाँเคฆเคจा, เคœाเค—เคจा, เคฌเคฐเคธเคจा, เค‰เค›เคฒเคจा, เค•ूเคฆเคจा เค†เคฆि।
2.เคธเค•เคฐ्เคฎเค• เค•्เคฐिเคฏा-
เคœिเคจ เค•्เคฐिเคฏाเค“ं เค•ा เคซเคฒ (เค•เคฐ्เคคा เค•ो เค›ोเคก़เค•เคฐ) เค•เคฐ्เคฎ เคชเคฐ เคชเคก़เคคा เคนै เคตे เคธเค•เคฐ्เคฎเค• เค•्เคฐिเคฏा เค•เคนเคฒाเคคी เคนैं। เค‡เคจ เค•्เคฐिเคฏाเค“ं เคฎें เค•เคฐ्เคฎ เค•ा เคนोเคจा เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนैं, เคธเค•เคฐ्เคฎเค• เค•्เคฐिเคฏाเค“ं เค•े เค…เคจ्เคฏ เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคนैं-
(1) เคฎैं เคฒेเค– เคฒिเค–เคคा เคนूँ।
(2) เคฐเคฎेเคถ เคฎिเค ाเคˆ เค–ाเคคा เคนै।
(3) เคธเคตिเคคा เคซเคฒ เคฒाเคคी เคนै।
(4) เคญँเคตเคฐा เคซूเคฒों เค•ा เคฐเคธ เคชीเคคा เคนै।
3.เคฆ्เคตिเค•เคฐ्เคฎเค• เค•्เคฐिเคฏा- เคœिเคจ เค•्เคฐिเคฏाเค“ं เค•े เคฆो เค•เคฐ्เคฎ เคนोเคคे เคนैं, เคตे เคฆ्เคตिเค•เคฐ्เคฎเค• เค•्เคฐिเคฏाเคँ เค•เคนเคฒाเคคी เคนैं। เคฆ्เคตिเค•เคฐ्เคฎเค• เค•्เคฐिเคฏाเค“ं เค•े เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคนैं-
(1) เคฎैंเคจे เคถ्เคฏाเคฎ เค•ो เคชुเคธ्เคคเค• เคฆी।
(2) เคธीเคคा เคจे เคฐाเคงा เค•ो เคฐुเคชเคฏे เคฆिเค।
เคŠเคชเคฐ เค•े เคตाเค•्เคฏों เคฎें ‘เคฆेเคจा’ เค•्เคฐिเคฏा เค•े เคฆो เค•เคฐ्เคฎ เคนैं। เค…เคคः เคฆेเคจा เคฆ्เคตिเค•เคฐ्เคฎเค• เค•्เคฐिเคฏा เคนैं।
เคช्เคฐเคฏोเค— เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เค•्เคฐिเคฏा เค•े เคญेเคฆ-
เคช्เคฐเคฏोเค— เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เค•्เคฐिเคฏा เค•े เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคชाँเคš เคญेเคฆ เคนैं-
1.เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เค•्เคฐिเคฏा- เคœเคนाँ เค•ेเคตเคฒ เคเค• เค•्เคฐिเคฏा เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคนोเคคा เคนै เคตเคน เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เค•्เคฐिเคฏा เค•เคนเคฒाเคคी เคนै। เคœैเคธे-
1. เค†เคช เค†เค।
2.เคตเคน เคจเคนाเคฏा เค†เคฆि।
2.เคธंเคฏुเค•्เคค เค•्เคฐिเคฏा- เคœเคนाँ เคฆो เค…เคฅเคตा เค…เคงिเค• เค•्เคฐिเคฏाเค“ं เค•ा เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคช्เคฐเคฏोเค— เคนो เคตे เคธंเคฏुเค•्เคค เค•्เคฐिเคฏा เค•เคนเคฒाเคคी เคนैं। เคœैเคธे-
1.เคธเคตिเคคा เคฎเคนाเคญाเคฐเคค เคชเคข़เคจे เคฒเค—ी।
2.เคตเคน เค–ा เคšुเค•ा।
3.เคจाเคฎเคงाเคคु เค•्เคฐिเคฏा- เคธंเคœ्เคžा, เคธเคฐ्เคตเคจाเคฎ เค…เคฅเคตा เคตिเคถेเคทเคฃ เคถเคฌ्เคฆों เคธे เคฌเคจे เค•्เคฐिเคฏाเคชเคฆ เคจाเคฎเคงाเคคु เค•्เคฐिเคฏा เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เคœैเคธे-เคนเคฅिเคฏाเคจा, เคถเคฐเคฎाเคจा, เค…เคชเคจाเคจा, เคฒเคœाเคจा, เคšिเค•เคจाเคจा, เคुเค เคฒाเคจा เค†เคฆि।
4.เคช्เคฐेเคฐเคฃाเคฐ्เคฅเค• เค•्เคฐिเคฏा- เคœिเคธ เค•्เคฐिเคฏा เคธे เคชเคคा เคšเคฒे เค•ि เค•เคฐ्เคคा เคธ्เคตเคฏं เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ो เคจ เค•เคฐเค•े เค•िเคธी เค…เคจ्เคฏ เค•ो เค‰เคธ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ो เค•เคฐเคจे เค•ी เคช्เคฐेเคฐเคฃा เคฆेเคคा เคนै เคตเคน เคช्เคฐेเคฐเคฃाเคฐ्เคฅเค• เค•्เคฐिเคฏा เค•เคนเคฒाเคคी เคนै। เคเคธी เค•्เคฐिเคฏाเค“ं เค•े เคฆो เค•เคฐ्เคคा เคนोเคคे เคนैं- (1) เคช्เคฐेเคฐเค• เค•เคฐ्เคคा- เคช्เคฐेเคฐเคฃा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒा। (2) เคช्เคฐेเคฐिเคค เค•เคฐ्เคคा-เคช्เคฐेเคฐเคฃा เคฒेเคจे เคตाเคฒा। เคœैเคธे-เคถ्เคฏाเคฎा เคฐाเคงा เคธे เคชเคค्เคฐ เคฒिเค–เคตाเคคी เคนै। เค‡เคธเคฎें เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคชเคค्เคฐ เคคो เคฐाเคงा เคฒिเค–เคคी เคนै, เค•िเคจ्เคคु เค‰เคธเค•ो เคฒिเค–เคจे เค•ी เคช्เคฐेเคฐเคฃा เคฆेเคคी เคนै เคถ्เคฏाเคฎा। เค…เคคः ‘เคฒिเค–เคตाเคจा’ เค•्เคฐिเคฏा เคช्เคฐेเคฐเคฃाเคฐ्เคฅเค• เค•्เคฐिเคฏा เคนै। เค‡เคธ เคตाเค•्เคฏ เคฎें เคถ्เคฏाเคฎा เคช्เคฐेเคฐเค• เค•เคฐ्เคคा เคนै เค”เคฐ เคฐाเคงा เคช्เคฐेเคฐिเคค เค•เคฐ्เคคा।
5.เคชूเคฐ्เคตเค•ाเคฒिเค• เค•्เคฐिเคฏा- เค•िเคธी เค•्เคฐिเคฏा เคธे เคชूเคฐ्เคต เคฏเคฆि เค•ोเคˆ เคฆूเคธเคฐी เค•्เคฐिเคฏा เคช्เคฐเคฏुเค•्เคค เคนो เคคो เคตเคน เคชूเคฐ्เคตเค•ाเคฒिเค• เค•्เคฐिเคฏा เค•เคนเคฒाเคคी เคนै। เคœैเคธे- เคฎैं เค…เคญी เคธोเค•เคฐ เค‰เค ा เคนूँ। เค‡เคธเคฎें ‘เค‰เค ा เคนूँ’ เค•्เคฐिเคฏा เคธे เคชूเคฐ्เคต ‘เคธोเค•เคฐ’ เค•्เคฐिเคฏा เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคนुเค† เคนै। เค…เคคः ‘เคธोเค•เคฐ’ เคชूเคฐ्เคตเค•ाเคฒिเค• เค•्เคฐिเคฏा เคนै।
เคตिเคถेเคท- เคชूเคฐ्เคตเค•ाเคฒिเค• เค•्เคฐिเคฏा เคฏा เคคो เค•्เคฐिเคฏा เค•े เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคฐूเคช เคฎें เคช्เคฐเคฏुเค•्เคค เคนोเคคी เคนै เค…เคฅเคตा เคงाเคคु เค•े เค…ंเคค เคฎें ‘เค•เคฐ’ เค…เคฅเคตा ‘เค•เคฐเค•े’ เคฒเค—ा เคฆेเคจे เคธे เคชूเคฐ्เคตเค•ाเคฒिเค• เค•्เคฐिเคฏा เคฌเคจ เคœाเคคी เคนै। เคœैเคธे-
(1) เคฌเคš्เคšा เคฆूเคง เคชीเคคे เคนी เคธो เค—เคฏा।
(2) เคฒเคก़เค•िเคฏाँ เคชुเคธ्เคคเค•ें เคชเคข़เค•เคฐ เคœाเคँเค—ी।
เค…เคชूเคฐ्เคฃ เค•्เคฐिเคฏा-
เค•เคˆ เคฌाเคฐ เคตाเค•्เคฏ เคฎें เค•्เคฐिเคฏा เค•े เคนोเคคे เคนुเค เคญी เค‰เคธเค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคธ्เคชเคท्เคŸ เคจเคนीं เคนो เคชाเคคा। เคเคธी เค•्เคฐिเคฏाเคँ เค…เคชूเคฐ्เคฃ เค•्เคฐिเคฏा เค•เคนเคฒाเคคी เคนैं। เคœैเคธे-เค—ाँเคงीเคœी เคฅे। เคคुเคฎ เคนो। เคฏे เค•्เคฐिเคฏाเคँ เค…เคชूเคฐ्เคฃ เค•्เคฐिเคฏाเคँ เคนै। เค…เคฌ เค‡เคจ्เคนीं เคตाเค•्เคฏों เค•ो เคซिเคฐ เคธे เคชเคข़िเค-
เค—ांเคงीเคœी เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเคชिเคคा เคฅे। เคคुเคฎ เคฌुเคฆ्เคงिเคฎाเคจ เคนो।
เค‡เคจ เคตाเค•्เคฏों เคฎें เค•्เคฐเคฎเคถः ‘เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเคชिเคคा’ เค”เคฐ ‘เคฌुเคฆ्เคงिเคฎाเคจ’ เคถเคฌ्เคฆों เค•े เคช्เคฐเคฏोเค— เคธे เคธ्เคชเคท्เคŸเคคा เค† เค—เคˆ। เคฏे เคธเคญी เคถเคฌ्เคฆ ‘เคชूเคฐเค•’ เคนैं।
เค…เคชूเคฐ्เคฃ เค•्เคฐिเคฏा เค•े เค…เคฐ्เคฅ เค•ो เคชूเคฐा เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคœिเคจ เคถเคฌ्เคฆों เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै เค‰เคจ्เคนें เคชूเคฐเค• เค•เคนเคคे เคนैं।

Previous
Next Post »